De 18de klimaatconferentie van de Verenigde Naties is deze week gestart in Doha. Op de agenda staan het opstarten van de onderhandelingen over een globaal bindend akkoord, afspraken maken over een tweede Kyotoperiode en het optrekken van de vrijwillige klimaatambitie op korte termijn. Bond Beter Leefmilieu zal de politieke onderhandelingen in de tweede week ter plaatse volgen. Als er zich belangwekkende evoluties voordoen, zijn we erbij.
In Doha moet vooruitgang geboekt worden op drie domeinen: tijdens de vorige klimaatonderhandelingen in Durban is afgesproken om met alle 195 partijen bij de klimaatconventie een globaal bindend akkoord voor uitstootreducties te onderhandelen tegen 2015. Dat akkoord zou vanaf 2020 ingaan. In ruil engageerden de EU en enkele andere landen zich om in tussentijd een tweede Kyotoperiode met bindende uitstootreductie op zich te nemen, waarschijnlijk voor de periode 2013-2020. Voor de landen die niet met Kyoto meedoen – en dat zijn er heel wat – lopen er voor dezelfde periode vrijwillige engagementen om de broeikasgasemissies terug te brengen.
Voor de onderhandelingen over een globaal akkoord starten, zal er een agenda opgesteld worden en zal de moeilijke discussie over een eerlijke inspanningsverdeling aangevat worden. In het Kyotospoor zijn onder meer de volgende punten van belang: welke landen doen mee? Met welke uitstootreducties? En hoe gaat men om met het teveel aan emissierechten bij de deelnemende landen? Vooral dat laatste onderwerp zou een spelbreker kunnen zijn. Landen zoals Polen rekenen er op dat ze hun ongebruikte emissierechten kunnen overdragen naar de volgende Kyotoperiode om ze te gelde te maken. Het aantal rechten in omloop is echter dermate groot, dat ze àlle emissiereducties kunnen ondergraven. Voor het opschroeven van de ambitie op korte termijn is de vraag vooral, of er landen zijn die nieuwe vrijwillige engagementen op tafel leggen en of de grote vervuilers zoals China of de VS hun engagement voor 2020 aanscherpen.
Naast die drie grote brokken staan er talloze andere belangrijke discussies geagendeerd, gaande van het vormgeven van een nieuw marktmechanisme om emissies terug te dringen over het meten en verifiëren van emissies tot de bronnen voor klimaatfinanciering.
Rond de hete hangijzers van de onderhandelingen: de emissies terugdringen, zodat de klimaatopwarming onder de 2 graden blijft en genoeg financiering voorzien zodat armere landen de destructieve gevolgen van de klimaatopwarming kunnen opvangen, worden op deze bijeenkomst geen grote doorbraken verwacht. In de jaren tot 2015 zullen ze in het beste geval aan vaart winnen, onder meer omdat de klimaatwetenschappers van het IPCC met een nieuw rapport naar buiten komen en omdat de tijd om de gevaarlijke klimaatopwarming af te wenden genadeloos verder tikt.
Het is ook uitkijken hoe verschillende spelers en stakeholders, zoals nationale en lokale overheden, bedrijven en organisaties gaan reageren op het verloop en de uitkomst van deze klimaatonderhandelingen. Zal een deel van de onderhandelingen versast worden naar andere fora? Zal de dynamiek van onderuit, zoals de beweging van klimaatneutrale steden en regio’s, zich versterken? Gaan netwerken van grote ondernemingen mondiger worden in het klimaatdebat? Zal de beweging voor klimaatrechtvaardigheid beter zichtbaar worden? Het is ten slotte ook een bijeenkomst in de Arabische wereld waar het klimaatbewustzijn en de actie nog in zijn kinderschoenen staat. Doha kan er toe bijdragen dat het thema ook daar aan publieke aandacht wint.