Uit een rapport van het Europees Milieuagentschap, dat dinsdag verscheen, blijkt dat België er niet in slaagt om de uitstoot van verzurende stoffen voldoende onder controle te houden. De Europese doelstellingen voor de uitstoot van stikstofoxiden (NOx) worden in België, zelfs indien alle voorziene bijkomende maatregelen worden uitgevoerd, met 77.000 ton of meer dan 40 procent overschreden. Daarmee hoort België bij de slechtste leerlingen van de Europese klas. Elf van de zevenentwintig Europese lidstaten slagen er niet in de normen te halen. In de meeste landen gaat het om overschrijdingen van enkele procenten. Enkel in België, Oostenrijk en Ierland bedraagt de overschrijding meer dan 40 procent.
De belangrijkste bron van deze verzurende uitstoot is het verkeer. Het verkeer is ook de enige sector waarvan de uitstoot toeneemt in plaats van afneemt, en dit in tegenstelling tot bv. de industriële emissies. Ons land beschikt dan ook niet over een beleid dat (de impact van) het verkeer terugdringt. In tegendeel. Het verkeers- en infrastructuurbeleid is erop gericht het verkeer meer ruimte te geven, waardoor nog meer verkeer en uitstoot wordt gegenereerd.
Deze houding kan echter niet blijvend worden aangehouden. Om de Europese doelstellingen te halen, zullen er maatregelen moeten getroffen worden om het totale volume en de groei van het autoverkeer in de hand te houden. Het is reeds geruime tijd duidelijk dat dit niet haalbaar is, zonder de invoering van een slimme kilometerheffing. Daarnaast zal België maatregelen moeten nemen om de ‘verdieseling’ van ons wagenpark tegen te gaan. In België behoren de accijnzen op diesel tot de laagste van Europa. Bovendien worden “groene” premies gegeven voor de aankoop van kleine dieselwagens. Hoog tijd dus om het roer om te gooien.
Stikstofoxiden dragen bij aan de vorming van ozonpieken en fijn stof en zorgen daardoor voor gezondheidsproblemen. Daarnaast zijn ze verantwoordelijk voor een versnelde verwering van historische gebouwen, een verminderde opbrengst van landbouwgewassen en de achteruitgang van bos-, heide en natuurgebieden.
Nood aan bijkomende maatregelen
Op Europees niveau werden in 2001 per lidstaat maximale uitstootplafonds vastgelegd voor NOx. Deze plafonds moeten tegen 2010 gehaald worden. Dit zijn slechts tussentijdse doelstellingen. Het Europees plafond voor 2010 gaat immers lang niet ver genoeg om de impact op gezondheid en natuur daadwerkelijk te beperken. Daarom ligt er nu reeds een ontwerp richtlijn klaar van de Europese Unie om de plafonds in de toekomst verder aan te scherpen. België zal dus bijkomende maatregelen moeten genomen worden om het plafond voor verzurende stoffen te halen.
Verkeer
Aangezien het wegverkeer de voornaamste bron is voor de uistoot van NOx, zullen op de eerste plaats maatregelen moeten getroffen worden om het totale volume en de groei van het autoverkeer in de hand te houden. Deze cijfers maken nogmaals duidelijk dat de invoering van een slimme kilometerheffing echt wel noodzakelijk is om de verzurende uitstoot onder controle te kunnen houden. Deze slimme kilometerheffing mag niet op de lange baan worden geschoven.
Het spreekt vanzelf dat investeringen in bijkomende weginfrastructuur het behalen van de doelstellingen alleen maar verder af brengt. Extra wegen leiden immers tot meer verkeer en dus meer emissies.
Diesel
Omdat de uitstoot van NOx van dieselvoertuigen drie maal zo hoog ligt als die van benzinevoertuigen, moet ook op dit vlak worden ingegrepen. Op federaal niveau moeten de accijnzen op diesel en benzine gelijk getrokken worden. De accijnzen op diesel behoren nu tot de laagste van Europa. Op Vlaams niveau moeten de verkeersbelastingen gevarieerd worden op basis van de milieukenmerken van een voertuig. Dit is ook zo voorzien in het regeerakkoord. Bovendien moeten de zogenaamd “groene” premies bij de aankoop van dieselwagens worden afgeschaft.
Verder zullen bijkomende investeringen in openbaar vervoer, zoals in het Gewestelijk Expresnet rond Brussel of in bijkomende light-rail verbindingen, noodzakelijk zijn om de doelstellingen te kunnen halen.