Zaterdag publiceerde Natuur & Milieu een analyse Ranking the stars waarin ze Nederland vergelijken met de andere Europese lidstaten op het gebied van klimaat, milieu en natuur. Uit de analyse leren we dat ook België bedroevend slecht scoort.
Op de Europese ladder presteert België ronduit slecht op de belangrijkste milieu-indicatoren, zoals bodem, lucht, water en hernieuwbare energie. Dat is slecht voor onze gezondheid en onze economie. Lees verder voor meer details over lucht-, bodem-, en waterkwaliteit, natuur, klimaat en hernieuwbare energie.
Luchtkwaliteit
Op de Environmental Preformance Index van Yale University bungelt België achteraan, op de voorlaatste plaats van de Europese landen. Enkel Cyprus doet het nog slechter.
De slechte luchtkwaliteit helpt ons aan deze score. België heeft, na Luxemburg, de hoogste NOx-uitstoot van Europa. De uitstoot is bijna driemaal groter het Europese gemiddelde. De industrie, maar zeker ook het verkeer, en in het bijzonder dieselwagens, verzieken onze luchtkwaliteit. Dieselverkeer is voor 60% verantwoordelijk voor NOx uitstoot. En is de grootste veroorzaker van fijn stof uitstoot. Daar betalen we een hoge prijs voor: elke Vlaming verliest gemiddeld een levensjaar door de slechte luchtkwaliteit.
En begrijpe wie begrijpen kan, het beleid blijft de toename van het verkeer en de verdieselijking in de hand werken door de lage accijnzen op diesel, premies voor ‘groene wagens’ en fiscale voordelen voor bedrijfswagens. Ook de recente voorstellen van de Vlaamse regering voor de vergroening van de belasting op in verkeerstelling zijn opnieuw een gemiste kans op minder dieselwagens op onze wegen.
Daar komt nog bij dat het Vlaamse ruimtelijke ordenings- en infrastructuurbeleid een toename van verkeer en bijgevolg een toename van schadelijke emissies veroorzaakt. Nieuwe kantoor- en bedrijvenzones, voetbalstadions of shoppingcentra worden ingepland op locaties die enkel met de auto te bereiken zijn. Telkens weer waarschuwen milieueffectrapporten hiervoor, maar systematisch schuift de overheid deze ter zijde.
Bodem
De Vlaamse bodem is sterk vervuild door stikstof en fosfaat. De bodem kan de mest van onze miljoenen stuks vee en pluimvee niet verwerken. Bovendien draagt ook overmatig kunstmestgebruik in onze intensieve landbouw bij tot nitraat- en fosfaatvervuiling. Hierdoor ziet Vlaanderen zich keer op keer genoodzaakt om een uitzondering op de Europese nitraatrichtlijn aan te vragen.
Waterkwaliteit
Dat mestoverschot ligt ook aan de oorzaak van de slechte waterkwaliteit. Ofschoon al heel wat vooruitgang werd geboekt op gebied van waterkwaliteit, loop nog steeds meer dan 70% van ons oppervlaktewater het risico om de doelstellingen van de kaderrichtlijn water niet te halen.
Door onze ruimtelijke wanorde met een overmaat aan lintbebouwing en verspreide bebouwing, liggen de kosten voor riolering in Vlaanderen bovendien veel hoger dan elders. Elk jaar spenderen we ongeveer 700 miljoen euro aan rioleringen, dat is 60% van het totale milieubudget. En toch slagen we er niet in de basisdoelstellingen voor waterkwaliteit te halen. We betalen ons gebrek aan ruimtelijke ordening cash aan rioleringen.
Een vergroening en verduurzaming van onze landbouw, is daar het enige juiste antwoord op.
Natuur
Amper 6% van de speciale beschermingszones voor biologische diversiteit - natuur- en vogelbroedgebieden in ons land is in gunstige staat. Daar mee is de kwaliteit van onze natuurgebieden de tweede slechtste van de Europese landen. Enkel in Spanje (3%) is het nog erger. Ook in Vlaanderen bleek al eerder uit het Milieurapport dat de biodiversiteit achteruitgaat. Liefst 28% van de inheemse soorten planten en dieren dreigt te verdwijnen. Versnippering van open ruimte door onze slechte ruimtelijke ordening is hiervan één van de hoofdoorzaken.
Klimaat
We stoten met 13,8 ton CO2 (broeikasgas) per inwoner per jaar liefst 4,3 ton meer uit dan het Europees gemiddelde van 9,5 ton. De grote boosdoeners: nogmaals industrie en transport.
Zorgwekkend is dat er nog steeds geen deftig klimaatbeleid op poten staat om onze CO2 uitstoot -ook na het aflopen van Kyoto in 2012- drastisch te verlagen.
Hernieuwbare energie
Slechts 4% van ons totale energieverbruik komt uit hernieuwbare energie zoals wind-, zonne- en waterenergie en biomassa. In Vlaanderen is dat zelfs maar 2,9%. Daarmee zitten we ver onder het Europese gemiddelde van12%. We scoren dan ook het vijfde slechtste. Wij klampen ons vast aan de fossiele brandstoffen die binnenkort nog schaarser en duurder gaan worden. Mensen die in zonnepanelen investeren zijn kop van jut en het plaatsen van windturbines is veel te moeilijk met hopen paperassen en een onduidelijk ruimtelijk beleid. Ook de kerncentrales schrikken investeerders in hernieuwbare energie af.
Willen we onze doelstelling van 13% hernieuwbare energie tegen 2020 halen, dan zullen we nog een serieus tandje moeten bijsteken.