De hoge bevolkingsdichtheid en de intensieve landbouw bedreigen de biodiversiteit in Vlaamse bodem. Dat blijkt uit de Europese Atlas voor Bodembiodiversiteit, gepubliceerd door het Joint Research Centre van de Europese Commissie. .
“De biodiversiteit in de bodem speelt een belangrijke rol voor onze toegang tot voedsel, proper water, een goede luchtkwaliteit en grondstoffen”, stellen Eurocommissarissen voor Wetenschap en Milieu Máire Geoghegan-Quinn en Janez Potocnik. “Met deze atlas wil de EU een bijdrage leveren aan het initiatief van de VN dat 2010 uitriep tot het Jaar van de Biodiversiteit. We hopen dat het een leidraad biedt en stimulans vormt voor de partijen die betrokken zijn bij het bodembeleid.”
BBL hoopt dat onze minister van Leefmilieu Joke Schauvliege de oproep van de Eurocommissarissen ter harte neemt en snel tot actie overgaat. Op de conferentie waarop de Atlas werd voorgesteld bevestigde ze alvast het economische belang van bodembiodiversiteit. De milieubeweging beaamt dat het verlies aan bodemrijkdom inderdaad de kosten voor landbouwers de hoogte zal injagen. Bodembiodiversiteit levert immers gratis ecosysteemdiensten. Voorbeelden daarvan zijn het beschikbaar maken en vasthouden van nutriënten, het onschadelijk maken van pathogene schimmels en koolstofopslag. Bij gebrek daaraan zal het kostenplaatje voor de maatschappij maar ook voor de landbouwers hoog oplopen. Op de woorden van onze minister zullen dus dringend daden moeten volgen willen we de Vlaamse bodembiodiversiteit en alles wat daarmee samenhangt veilig stellen.
De Europese Atlas voor Bodemdiversiteit is de eerste kaart die het risico voor verlies aan bodembiodiversiteit in de EU in kaart brengt. Mogelijke bedreigingen zijn onder meer intensieve exploitatie door de mens, invasie van vreemde soorten, erosie en vervuiling. Op basis van de aanwezigheid van die factoren in de verschillende gebieden van de EU werd het risico op verlies aan bodembiodiversiteit berekend.
Het risico op verlies aan bodemdiversiteit door menselijke factoren is het grootst in gebieden met een hoge bevolkingsdichtheid en/of een intensieve landbouw. Overmatig gebruik van productiemiddelen en ploegen leiden tot een verlies aan organische stof. De regio’s die het sterkst bedreigd worden, zijn de Benelux, grote delen van Groot-Brittannië en Noord-Frankrijk. Eén van de kaarten uit de atlas toont aan dat Vlaanderen bij de meest input-intensieve gebieden in Europa behoort, gemeten aan de hand van stikstofhoeveelheid.
Bodembiodiversiteit is van groot ecologisch en economisch belang. De aanwezigheid van verschillende organismen in de bodem is van cruciaal belang voor onder meer de landbouw, de water- en koolstofkringloop en het behoud van andere ecosystemen. Hoe rijker de bodem, hoe beter de gewassen, hoe schoner het water en de lucht. Op die manier draagt het verlies aan biodiversiteit van de bodem ook bij tot klimaatsveranderingen.