Bond Beter Leefmilieu dient bezwaar in tegen Oosterweelverbinding

Vandaag is de laatste dag van het openbaar onderzoek tegen het ruimtelijk uitvoeringsplan voor de Oosterweelverbinding. Bond Beter Leefmilieu diende een bezwaarschrift in, omdat de Oosterweelverbinding niet zal zorgen voor vlotter verkeer, het behalen van onze klimaatdoelstellingen onmogelijk maakt en de slechte luchtkwaliteit door de nieuwe ringweg niet zal verbeteren. BBL roept de Vlaamse regering dan ook op om de plannen voor Oosterweel op te bergen en werk te maken van een totaaloplossing voor verkeer, lucht en klimaat.

De Oosterweelverbinding wordt in de eerste plaats aangelegd met de bedoeling verkeersstromen vlotter te laten verlopen en congestie te beperken. Maar dat zal niet het geval zijn. Op basis van buitenlandse voorbeelden in congestiezones, mogen we ervan uitgaan dat zowat 80% van de bijkomende wegcapaciteit in minder dan tien jaar tijd zal opgevuld zijn door nieuw verkeer, bovenop het bestaande. Het gebruikte verkeersmodel negeert dit bijkomend verkeer, waardoor de verkeerseffecten veel te rooskleurig worden ingeschat. Enkel op korte termijn zal de Oosterweelverbinding voor een verbetering van de verkeersstromen zorgen. Maar na een paar jaar verdwijnen deze positieve effecten, staan we opnieuw in de file en zijn we globaal slechter af.

Oosterweelverbinding maakt behalen lucht- en klimaatdoelstellingen onmogelijk

De files in Antwerpen zijn bij de ergste van Europa, de vervuilde lucht die ermee gepaard evenzeer.  Het RUP voor de Oosterweelverbinding biedt op dat punt geen enkel uitzicht op de noodzakelijke verbetering. De milieuwinst die geboekt wordt door properdere wagens, gaat teniet door de toename van het aantal afgelegde kilometers. Eindresultaat: volgens het MER blijven in het Oosterweel-scenario bijna 400.000 Antwerpenaren blootgesteld aan te veel fijn stof in vergelijking met de Europese norm (grenswaarde PM2,5), 14.000 inwoners blijven volgens het MER bovendien blootgesteld aan te veel stikstofdioxiden (NO2).

De nefaste effecten van luchtvervuiling zijn de afgelopen jaren overduidelijk aangetoond: een toename van allerhande luchtweginfecties, meer kanker, hart- en vaatziekten, baby’s met een te laag geboortegewicht, meer kinderen met astma, verlies van gezonde levensjaren,… Het goedkeuren van een RUP waardoor de noodzakelijke verbetering van de luchtkwaliteit structureel onmogelijk wordt gemaakt, getuigt van onbehoorlijk bestuur. Bovendien, als de Europese normen niet gehaald worden, dreigt België door de Europese Commissie doorverwezen te worden naar het Europees hof.  De eerste stappen daarvoor zijn reeds gezet. Het Europees Hof kan dwangsommen opleggen van 3.000 tot 200.000 euro per dag, bovenop  een forfaitaire boete.

Ook voor het klimaat ziet het er met de Oosterweelverbinding niet goed uit. Studiebureau Transport & Mobility Leuven (TML) onderzocht in opdracht van Bond Beter Leefmilieu en Greenpeace de CO2-impact van de Antwerpse Oosterweelverbinding, de verbreding van de Brusselse ring en de verbinding Sint-Truiden – E40. Terwijl voor het autoverkeer een daling van 21% van de CO2-uitstoot nodig is om de Europese klimaatdoelstellingen te kunnen halen, zorgt het extra verkeer op de Oosterweelverbinding voor een stijging van de uitstoot met minstens 1,5%.

Ringland, rekeningrijden en openbaar vervoer als totaaloplossing

Hoewel het MER zeer duidelijk aangeeft dat het overkappen van de ring vele voordelen biedt, komt dit in het nu voorliggende RUP niet aan bod. Overkappen wordt enkel opengelaten als een vrijblijvende mogelijkheid op langere termijn, maar garanties zijn er niet. Na het referendum van 2009 werd in een resolutie van de gemeenteraad van de stad Antwerpen ‘een totaaloplossing voor de mobiliteit in en rond Antwerpen’ gevraagd. Een totaaloplossing moet tegelijk een oplossing bieden voor het congestieprobleem en voor de luchtkwaliteit, gezondheid, klimaatimpact, veiliger verkeer, stadsontwikkeling,.. Het is duidelijk dat het RUP Oosterweelverbinding deze totaaloplossing niet biedt, maar integendeel zal zorgen voor meer congestie, meer luchtvervuiling en klimaatimpact, minder kansen voor stadsontwikkeling,...

Het concept ‘Ringland’ kan deze totaaloplossing wel bieden. Door een herinrichting van de verkeersstromen - zonder dat de wegcapaciteit toeneemt - zal ook de groei van het autoverkeer en de daarmee gepaard gaande klimaatimpact in de hand gehouden worden. De overkapping van de Antwerpse Ring gecombineerd met luchtzuiveringssystemen zorgt er voor dat de luchtkwaliteit kan verbeteren. Bovendien zorgt een overkapping er voor dat de luchtkwaliteit ook in de directe nabijheid van de ring verbetert, waardoor nieuwe woongebieden op een verantwoorde manier kunnen ontwikkeld worden. Gecombineerd met beter openbaar vervoer en rekeningrijden, zullen de verkeerseffecten nog positiever zijn.

Op basis van deze bezwaren vraagt Bond Beter Leefmilieu Vlaanderen dan ook om het RUP ‘Oosterweelverbinding - wijziging’ niet goed te keuren en werk te maken van een nieuw RUP dat gebaseerd is op het concept Ringland.

Luchtkwaliteit