Beste Joke,
Welkom in Cancun. Een heerlijk vakantieoord waar witte stranden en wuivende palmbomen op je wachten. Ik vrees dat je van al dat moois niet veel zult merken. Er wacht je een boeiende maar zware week. Vorige week, voor de politici aan kwamen, zijn er door de hardwerkende onderhandelaars kleine stapjes vooruit gezet. Wij geloven er nog in, Joke. Maar het zal niet gemakkelijk zijn.
Wat ligt er op je bord?
Dit weekend verschenen de twee ontwerpteksten waarmee jullie aan de slag kunnen. Eén tekst voor de onderhandelingen onder het “Kyoto-spoor” en één voor de verdere besprekingen onder het “conventiespoor”. In mensentaal: het versterken en verlengen van het Kyotoprotocol dat in 2012 ten einde loopt en een bijkomend akkoord voor die landen die niet onder Kyoto vielen. In een ideaal scenario worden beiden daarna geïntegreerd tot één globaal bindend klimaatakkoord. Een eerste kaap die je moet nemen, is om niet in de procedurediscussie te blijven steken. Daarop liep het in Kopenhagen al mis. Zo snel mogelijk naar de inhoud dus.
De inhoud
Emissiereducties, dat is de vanzelfsprekend de essentie van deze onderhandelingsmarathon. Helaas wordt in de voorliggende teksten te weinig aandacht besteed aan de zogenaamde ‘gigaton gap’. Dit is het verschil tussen dat wat nodig is om klimaatverandering binnen de perken te houden en de reducties die tot nu toe (in het Kopenhagenakkoord) beloofd werden. Vorige week verscheen er een rapport van de UNEP waaruit blijkt dat we in 2020 dreigen te eindigen met een teveel van 5 tot 9 gigaton aan CO2-emissies. In het beste geval komt dit overeen met de uitstoot van de ganse Europese Unie, in het slechtste geval mag je rekenen op een overschot aan emissies dat groter is dan de uitstoot van Rusland en China samen. Het UNEP rapport spreekt over specifieke stappen die landen in Cancun kunnen zetten om de ‘gigaton gap’ dicht te rijden. Alleen, de teksten hebben daar weinig aandacht voor. De “achterpoortjes” die worden opengezet zijn zo groot dat ze de doelstellingen voor het verminderen van emissies volledig dreigen uit te hollen. Met de voorgestelde creatieve telling van CO2-opname door landgebruik bijvoorbeeld, zullen de reële emissiereducties veel lager liggen dan de engagementen op papier. En het klimaat zelf, beste Joke, trekt zich van het papier niets aan. Ook het probleem van het overschot van emissiekredieten uit de Kyotoperiode, de zogenaamd hete lucht, blijft voorlopig onopgelost. Tandje bijsteken dus, lekken dichten, de werkelijkheid van het klimaat voor ogen houden… dat is de opdracht.
Bij je vertrek in Zaventem gisteren, stelde je dat Cancun geslaagd is als we een aantal deelakkoorden kunnen bereiken met een engagement om toe te werken naar een globaal bindend akkoord in Zuid- Afrika eind volgend jaar. Eén van die deelakkoorden die de komende week klaar moet zijn, is een akkoord over REDD+, het mechanisme dat in het leven werd geroepen om ontbossing in het Zuiden tegen te gaan. In essentie: de industriële wereld neemt haar historische verantwoordelijkheid op tegenover het Zuiden en staat de landen die nog over heel wat bossen beschikken, financieel bij om deze bossen te behouden. Hier zal je de komende dagen nog een serieus tandje moeten bijsteken. Want vorige week bleek dat verschillende geïndustrialiseerde landen er geen graten meer in zien om van REDD een compensatiemechanisme te maken waarin de industrie haar teveel aan CO2-emissies kwijt kan. Dat kan toch niet de bedoeling zijn, Joke. Wij rekenen dan ook op Europa om voet bij stuk te houden en REDD niet te laten gijzelen door de industriële slokoppen, die zich meer en meer gaan gedragen alsof klimaatbeleid zou dienen om wat extraatjes binnen te halen voor het eindejaar.
Vandaag begint in Cancun het echte werk. We rekenen op je.