Het lege pand in Deinze.

Foto vrp

Circulaire toekomst voor leegstaand handelspand in Deinze

Het lege pand in Deinze.

Foto vrp

Leegstaande winkels: door onlineshopping en grote baanwinkels zie je ze meer en meer in de steden. Wat doe je ermee? Bond Beter Leefmilieu en Vereniging voor Ruimte en Planning gingen aan de slag met zo’n leegstaand pand in Deinze. Het stadsbestuur kocht het aan en stelde het open voor een tijdelijke bibliotheek, startende bedrijfjes en creatievelingen. Het resultaat?

Van leegstaand naar zinvol

Volgens de jaarlijkse cijfers van onderzoeksbureau Locatus neemt de winkelleegstand in België jaar na jaar toe. Op tien jaar tijd verdubbelde de leegstand zelfs: van 5,1 procent in 2008 naar 10,3 procent op 1 januari 2019. Meer dan twintigduizend winkelpanden staan leeg, goed voor een oppervlakte van meer dan 2,5 miljoen m². Vooral in de klassieke winkelstraat tiert de leegstand welig. Er zijn twee belangrijke oorzaken voor deze evolutie: de toenemende populariteit van onlineshoppen en het ruime aanbod aan handelsruimte in baanwinkels of shoppingcentra buiten de stad.

Om de vele leegstaande gebouwen in Vlaanderen een zinvolle toekomst te geven, werkten BBL en VRP een project uit voor de circulaire invulling van leegstaande gebouwen. Daarvoor kregen we financiële ondersteuning van Vlaanderen Circulair. De leegstaande winkel in Deinze was een van de drie praktijkvoorbeelden waarvoor we workshops organiseerden. Tijdens die workshops werkten we samen met burgers, het gemeentebestuur en experten voorstellen uit voor de circulaire invulling van de leegstaande gebouwen. 

Nieuwe dynamiek in Deinze

Die werking heeft de stad Deinze er nu toe aangezet om het leegstaand pand te kopen. De stad was al op zoek naar een tijdelijke locatie om de bib in onder te brengen, omdat het huidige gebouw gerenoveerd wordt. Dat is een interessante kans. Door in het leegstaande pand tijdelijk een publiekstrekker zoals de bib onder te brengen, kan een nieuwe dynamiek ontstaan. Zo krijgt de ruimte bekendheid en kan er draagvlak groeien voor een nieuwe bestemming wanneer de bibliotheek weer vertrekt.

In afwachting van de komst van de bibliotheek wordt het handelspand opengesteld voor lokaal creatief talent. Een leegstaand pand is immers de ideale experimenteerruimte om nieuwe vormen van circulair handelen uit te testen. 

Flexibel ruimtegebruik

In een circulaire wereld lopen functies veel meer door elkaar dan we vandaag gewoon zijn. Dat vraagt om een ruimtelijke ordening die minder vertrekt van vaststaande, ‘definitieve’ functies voor gebouwen of ruimtes. Vandaag is het door de vele regeltjes bijvoorbeeld heel moeilijk om van een bedrijfsgebouw een woning of een winkel te maken, of omgekeerd. Gewestplannen en gemeentelijke ruimtelijk uitvoeringsplannen vertrekken van gescheiden bestemmingen, met elk hun eigen kleurtje: wonen, bedrijven, groenvoorzieningen, landbouw... In die bestemmingsplannen is op goede locaties meer flexibiliteit nodig, bijvoorbeeld met open projectzones, waar plaats is voor experimenten.

Zo kunnen we de stap zetten van circulair bouwen naar circulair stedenbouwen: toekomstige functies en behoeften kunnen soepel ingepast worden binnen de stedenbouwkundige structuur. Op die manier kan bij groei of krimp van een bepaalde functie (wonen, ateliers, winkelruimte…) op een relatief eenvoudige manier een andere invulling van gebouwen doorgevoerd worden. 

Wij wensen de stad Deinze alvast veel succes bij dit pionierswerk! 

Bouwshift

Meer over Bouwshift