'Handelaars in twijfel' ondergraven de overweldigende consensus in de klimaatwetenschap, meent Mathias Bienstman. Hij is beleidsmedewerker klimaat, energie en mobiliteit Bond Beter Leefmilieu Vlaanderen vzw.
Je vriend speelt op een slotmachine in een café. Je staat naast hem en kijkt met stijgende verbazing naar zijn gokgedrag. In enkele uren tijd is hij al tientallen euro's kwijtgespeeld. Je waarschuwde hem al. "Je kunt niet winnen op deze machines - je kunt alleen verliezen. Zo zijn die machines geprogrammeerd: als je lang genoeg speelt, ben je sowieso geld kwijt." Je woorden zijn nog niet koud of de machine begint te flikkeren en tjingelen. De muntstukken komen er met tientallen tegelijk uitgevallen. Je weet meteen dat het niet het ideale moment is om hem aan te spreken over zijn gokgedrag.
Dat is zo'n beetje de situatie die me voor ogen komt nu er een debat is over de zogenaamde 'pauze' in de klimaatopwarming. Het afgelopen decennium was volgens de Wereld Meteorologische Organisatie (WMO) warmer dan alle vorige in de metingen. De temperatuur lag bijna een halve graad Celsius hoger dan het gemiddelde tussen 1961-1990 en 0,21 graden Celsius boven het temperatuurniveau van 1991-2000. Alleen: het is iets minder warm dan verwacht. De temperatuurtoename volgde het afgelopen decennium minder sterk de stijging van de concentratie van broeikasgassen in de atmosfeer. Het gevolg: van de weeromstuit is er volgens sommigen helemaal geen klimaatprobleem meer. Ze verwarren daarbij een variatie op korte termijn met een trend op de lange termijn. Net zoals iemand die aan een slotmachine wint in de illusie verkeert dat er met gokken geld valt te verdienen.
Verhulde opwarming
Op zich is de huidige situatie niet zo bijzonder. De aarde warmt gestaag op. Maar op de korte termijn speelt de 'natuurlijke variabiliteit'. Wisselingen van jaar op jaar, of zelfs van een decennium, versterken of verhullen de langetermijntrend. Een nieuw, belangrijk klimaatrapport van het IPCC dat nu vrijdag verschijnt, zal de redenen van de tijdelijke vertraging in de opwarming uitgebreid beschrijven. Ze is veroorzaakt door diverse factoren als meer warmteopslag in de diepzee, aërosolen in de atmosfeer en variaties in de werking van de zon. Eén ding is zeker: variaties op korte termijn veranderen zo goed als niets aan de evolutie op de lange termijn. De natuurlijke wisseling van bepaalde factoren verhult de klimaatopwarming, maar doorbreekt ze niet. Ze zal die zelfs tijdelijk versterken op het moment dat ze in een tegengestelde richting evolueren. Bijvoorbeeld als de oceanen, die meer dan 90 procent van de warmte op aarde vasthouden, ze weer afgeven aan de atmosfeer. De verkeerde interpretatie van de huidige, tijdelijke vertraging in de opwarming van de atmosfeer voedt een merkwaardig zegegevoel in de berichtgeving over de klimaatverandering. Nu een natuurlijke variatie de klimaatopwarming ten dele verhult, weerklinkt op de achtergrond 'Met de opwarming van de aarde valt het wel mee. Onze uitstoot van broeikasgassen is zo erg nog niet!'
Lobby
Waarschijnlijk is deze berichtgeving deels aangestuurd vanuit de olie-industrie. Zo financieren in de VS de gebroeders Koch verschillende klimaatsceptici en schimmige groeperingen. Die 'handelaars in twijfel' brengen alles in stelling om de overweldigende consensus in de klimaatwetenschap van het IPCC te ondergraven. Net zoals er jarenlang een campagne is gevoerd tegen de gezondheidseffecten van tabak. Aan de klimaatwetenschappers van het IPCC om vrijdag de puntjes op de i te zetten: de uitstoot van broeikasgassen bedreigt onze planeet meer dan ooit tevoren.