Extreme hitte en aanhoudende droogte treffen grote delen van de VS. De oogst van maïs en sojabonen dreigt te mislukken. De droogte wordt nu al de meest catastrofale in een generatie genoemd. Ze zou zelfs de ergste kunnen zijn sinds de legendarische droogte in 1956. De prijzen voor sojabonen en maïs op de internationale markten gaan door het dak. Ze staan nu al op gelijke hoogte met de recordprijzen van de voedselcrisis in 2008.
Klimaatopwarming
Klimaatverandering leidt tot meer extreem weer. Het is echter wetenschappelijk niet eenvoudig om een rechtstreeks verband te leggen tussen klimaatverandering en specifieke weersomstandigheden zoals de aanhoudende droogte in de VS. De klimaatwetenschapper James Hansen, van het Nasa Goddard instituut en de Columbia University, toonde met een statistische analyse aan dat de droogte van vorig jaar in Texas, de hittegolf in Rusland in 2010 en de uitzonderlijke warmte in Europa in 2003 alle drie hun verklaring vinden in de klimaatopwarming. Hij gelooft ook dat op termijn zal blijken dat de hittegolf die de VS nu treft, voortkomt uit de vervuiling van de atmosfeer door broeikasgassen.
Verstrekkende gevolgen
Bij Amerikaanse landbouwers, op de financiële markten maar ook in de machtscentra van deze wereld, staan de zenuwen stilaan gespannen. Een nieuwe voedselcrisis kan verstrekkende gevolgen hebben. Daarbij zou de wankele economie in Europa en de VS opnieuw kopje onder kunnen gaan. Twee mogelijke oorzakelijke ketens trekken heel wat aandacht. Als stijgende voedselprijzen opnieuw tot onlusten leidt in het Midden-Oosten en de Arabische wereld, riskeert de olieprijs naar nieuwe hoogten te klimmen. Zo een aanbodschok ontketent inflatie in het Westen en mondt haast vanzelf uit in een nieuwe recessie.
Maar inflatie dreigt in China ook via een andere weg. Soja is een belangrijke bestanddeel van varkensvoeder. De prijsstijging op de internationale markten kan zich doorzetten in die van Chinees varkensvlees en riskeert er een stijging van het algemeen prijspeil te veroorzaken. In zo’n omstandigheden zal de Chinese centrale bank niet geneigd zijn de economie te stimuleren: net het tegenovergestelde van hetgeen veel Westerse ondernemingen en beleggers hopen. Met andere woorden: het is niet uitgesloten dat de Amerikaanse hittegolf gevolgen heeft voor de wereldeconomie. Het toont aan hoe de uitlopers van het klimaatvraagstuk zich al in het centrum van de wereldpolitiek bevinden.
Gewassen als brandstof
Twee discussies over de relatie tussen landbouw- en klimaatbeleid zullen terug de kop opsteken. Waarom gewassen omzetten in agrobrandstoffen als er voedselschaarste dreigt? De VS en de EU houden vast aan een klimaatbeleid van mandaten en subsidies voor biobrandstoffen, hoewel het klimaatvoordeel ervan erg beperkt is. Een vooruitblik van de FAO en de OESO verwacht een verdubbeling van de productie van agrobrandstoffen tegen 2021. De vraag is hoe lang het houdbaar is om brandstof uit maïs en andere landbouwgewassen te produceren, als elders ter wereld mensen verhongeren.
Broeikasgassen
Een tweede, even negatieve evolutie is de stijgende vraag naar dierlijke producten. Een koe boert ongeveer 400 gram methaan uit per dag. Methaan is een 25 maal krachtiger broeikasgas dan CO2. Dat maakt dat de jaarlijkse bijdrage van één rund aan de klimaatopwarming die van een Porsche Cayenne die jaarlijks 15.000 km aflegt, overtreft. De veehouderij staat mondiaal in voor bijna 20% van de uitstoot van broeikasgassen. In de industrielanden eten we meer vlees dan gezond is. De opkomende landen nemen dat voedingspatroon in snel tempo over. Om de opwarming op aarde onder de 2 graden te houden, de ‘symbolische grens’ waarvoor bij extreem weer volgens wetenschappers catastrofaal wordt, zal ook de landbouwsector en de consument inspanningen moeten leveren om de uitstoot van broeikasgassen te decimeren.