Dinsdag verscheen de vierde editie van het Emissions Gap-rapport van het Milieuprogramma van de Verenigde Naties (UNEP). Het onderzoek brengt de kloof in kaart tussen de wereldwijde emissies op basis van reductiedoelstellingen en beloftes van landen en het emissieniveau dat nodig is om gevaarlijke klimaatverandering af te wenden. Deze kloof bedraagt 8 tot 12 miljard ton CO2 equivalenten. Dat betekent dat mondiale emissies in 2020 met het aangekondigde klimaatbeleid nog altijd ongeveer een kwart te hoog zullen liggen.
Hou u even vast aan uw bretellen voor een reeks cijfers, daarna volgen meer behapbare conclusies. In 2010 bedroegen de mondiale emissies 50 gigaton. Ze zullen met het bestaande beleid evolueren naar 59 gigaton in 2020. Om gevaarlijke klimaatverandering op een kostenefficiënte manier te vermijden, mogen de emissies echter niet boven 44 gigaton uitkomen. Landen hebben zich geëngageerd om de emissies van 59 gigaton terug te brengen naar 56 tot 52 gigaton. De reductiekloof in 2020 bedraagt dus 8 tot 12 miljard ton.
De cijfers verschillen nauwelijks van die in de vorige edities van het rapport. Dat verontrust: de wereldgemeenschap boekt weinig vooruitgang in het terugbrengen van emissies, zelfs niet op papier. Het maakt het opschroeven van de ambitie op korte termijn des te urgenter. Klimaatcommissaris Connie Hedegaard zei bij de persvoorstelling van het rapport in Brussel dat ze dit tijdens het ministerieel overleg op de komende klimaattop in Warschau wil aansnijden.
Het rapport brengt ook enkele nieuwe inzichten voor het voetlicht. Zo verschoof tussen 1990 en 2000 het aandeel in de wereldwijde emissies van ontwikkelde en ontwikkelingslanden nauwelijks, maar veranderde dit het voorbije decennium drastisch. Ontwikkelde landen tekenden in 2000 nog voor 51,8 % van de emissies en in 2010 nog slechts voor 40,9%. Die inzichten leiden er mee toe dat in de huidige klimaatonderhandelingen meer nadruk gelegd wordt op de verantwoordelijkheid voor emissiereducties van opkomende landen.
Het onderzoek gaat ook voor het eerst na in hoeverre een groep landen op koers ligt om hun doelstellingen of beloftes na te komen. Voor Australië, China, India, de EU en Rusland is dat het geval. De VS, Canada, Japan en Mexico zullen echter meer moeten doen als ze alleen nog maar hun huidige beloftes willen nakomen.
De studie schetst tenslotte wat er gebeurt als de reductiekloof niet gedicht wordt en de wereld te laat in actie schiet. Dat heeft een aantal ingrijpende gevolgen. De nood aan drastische emissiereducties met niet gekende technologie aan hogere kosten en met kans op mislukking neemt dan toe. Een gelekte versie van een IPCC rapport dat in het voorjaar van 2014 verschijnt gaat in op de gevolgen voor mens en milieu van de versnelde klimaatverandering. Bij ongewijzigd beleid stevenen we nog deze eeuw af op slechtere oogsten, meer overstromingen en een abrupte instorting van de ecosystemen in de Tundra en de Amazone.