Vorige week maakte het Europees Parlement haar visie bekend op de “Roadmap Naar Een Grondstoffenefficiënt Europa” die de EU Commissie vorig jaar opstelde. Het EU parlement stemde resoluut om grondstoffen-efficiëntie op te nemen in het hart van het Europees beleid (de EU 2020 Strategie) en doet een aantal interessante voorstellen om dit beleid vorm te geven zoals het meten van Europa’s grondstoffenverbruik, het vermijden van restafval en het instellen van een verbod op het storten van afval. Hierdoor wordt een belangrijk signaal gegeven dat het toekomstig Europees beleid rekening moet houden met de draagkracht van de aarde. Het blijft echter afwachten of Europa ook duidelijke doelstellingen zal formuleren voor een daling van het verbruik van land, water, materialen en koolstof.
Natuurlijke hulpbronnen zoals land, water, grondstoffen voor materialen of biomassa zijn de basis van ons welzijn en onze welvaart. Nochtans verbruiken we vandaag meer grondstoffen dan onze planeet kan leveren. Dit verbruik zal enkel maar toenemen ten gevolge van de toenemende wereldbevolking en de stijging van de gemiddelde welvaart in de groeilanden. Tenzij we het roer drastisch omgooien, en de creatie van welvaart en welzijn op een minder materiaalintensieve manier vorm geven.
Een daling van het verbruik van grondstoffen is levensbelangrijk voor Europa. Niet alleen omdat het grondstof-arme Europa kwetsbaar is voor de stijgende prijzen van zowat alle grondstoffen die het moet importeren, maar vooral omdat de huidige manier van grondstofvernietiging (door een gebrek aan gesloten kringlopen) de grondstoffen uitput en zware negatieve impact heeft op het leefmilieu, de volksgezondheid en de sociale rechtvaardigheid.
De overtuigende steun van het Europees Parlement om het grondstoffenverbruik in Europa te meten aan de hand van een aantal duidelijke indicatoren is dan ook een bemoedigend signaal. Het gaat hierbij niet alleen om de hoeveelheid land, water, of grondstoffen die we in Europa zélf verbruiken, maar ook om de hoeveelheid die we indirect verbruiken door de import van producten. Dat is minder zichtbaar, maar des te belangrijker, omdat ontginning van grondstoffen in andere werelddelen invloed heeft op de lokale bevolking en hun leefmilieu. Dit is bijvoorbeeld zeer duidelijk op vlak van landgebruik: Europa heeft anderhalf keer haar eigen oppervlakte nodig om te voorzien in haar eigen consumptie. Dit leidt tot stijgende prijzen van grondstoffen en land en zelfs tot “land grabbing”, waardoor de lokale bevolking afgesloten wordt van toegang tot haar eigen hulpbronnen.
Ook beloftevol is de voorkeur van het Europees parlement om te werken met indicatoren die rechtstreeks de hoeveelheid verbruikte grondstoffen weergeven, en niet om gebruik te maken van de minder ambitieuze indicator die grondstoffenefficiëntie ten opzichte van de totale productie weergeeft, zoals voorgesteld door de Europese Commissie. Deze keuze is belangrijk, aangezien we voor de uitdaging staan om het absoluut verbruik van grondstoffen te doen dalen, wat niet kan weergegeven worden met een relatieve indicator. Een daling van de hoeveelheid gebruikte grondstoffen per auto bijvoorbeeld, zegt immers niets over de totale hoeveelheid grondstoffen die Europa verbruikt heeft, indien tegelijk het aantal auto’s op de weg is toegenomen.
Het is nu terug aan de Europese Commissie om de aanbevelingen van het Parlement ter harte te nemen. Om de Europees Commissaris voor Leefmilieu, Janez Potoznik, duidelijk te maken dat er op vlak van landgebruik nood is aan het snel invoeren van een indicator die weergeeft hoeveel land wereldwijd gebruikt wordt voor de Europese consumptie, is Friends of the Earth Europe gestart met een campagne. Door te surfen naar deze website kan je heel vlot een boodschap sturen naar de EU Commissaris en hem zo laten weten dat ook jij vindt dat Europa werk moet maken van het meten en verminderen van de hoeveelheid land die we nodig hebben om in onze behoeften te voorzien.