De EIB staat op het punt geen geld meer te geven aan fossiele energieprojecten. Nu de achterpoortjes nog dicht.

Foto CC JIP

Europese Investeringsbank kan straks fantastisch werk doen - maar België heeft geen mening

De EIB staat op het punt geen geld meer te geven aan fossiele energieprojecten. Nu de achterpoortjes nog dicht.

Foto CC JIP

De Board of Directors van de Europese Investeringsbank (EIB) beslist op 15 oktober over zijn nieuwe investeringsstrategie. Maakt de EIB zijn ambitie om een echte klimaatbank te worden waar? Of bouwen de directeurs op het laatste moment nog een extra reeks achterpoortjes in om fossiele projecten toch gewoon verder te financieren? En wat is de Belgische positie? 

Er was grote opwinding eind juli toen het management van de EIB, de grootste publieke geldschieter wereldwijd, aankondigde zijn leningenbeleid in lijn te brengen met de doelstellingen van het klimaatakkoord van Parijs. De EIB is zonder meer het kloppende hart van de Europese investeringsplannen: vorig jaar alleen al spendeerde de bank 65 miljard euro. Geen geld meer voor fossiele investeringen vanaf eind 2020, klonk het. 

Onmiddellijk kwam er in de Board of Directors - de raad van bestuur van de bank - druk van verschillende landen én van de Europese Commissie om dit voorstel af te zwakken. Tal van uitzonderingen en achterpoortjes slopen in de herziene tekst, waardoor vooral aardgasprojecten tussen de mazen van het net dreigen te glippen. Vage omschrijvingen, zoals investeringen in infrastructuur voor ‘koolstofarme gassen’ of gascentrales die een ‘geloofwaardig plan’ kunnen voorleggen om tegen een onbepaalde datum deels over te schakelen op koolstofarme gassen, doen vermoeden dat in de praktijk tal van fossiele gasprojecten toch nog financiering zullen vinden na 2020. 

De gassector houdt ons graag voor dat aardgas veel properder is dan steenkool, en daarom noodzakelijk is in de transitie. Maar steeds meer studies tonen aan dat aardgas geen oplossing biedt voor de klimaatcrisis. Zo berekende het IPCC, het klimaatpanel van de VN, dat aardgas over een periode van honderd jaar zelfs 34 keer schadelijker is als broeikasgas dan CO2.

De beslissing van de EIB is niet enkel belangrijk omwille van de duizelingwekkende investeringsbedragen van de bank zelf - tussen 2013 en 2017 financierde de bank 11 miljard euro aan fossiele projecten - maar vooral ook als signaal naar de hele economie, zelfs wereldwijd. De EIB zal als het ware een groen label plakken op types investeringen die duurzaam en compatibel zijn met het Parijsakkoord, en investeringen waarvoor dat niet geldt.

Het is nu aan het EIB-management om op 15 oktober de rug recht te houden en Europa echt op weg te zetten naar een fossielvrije economie en samenleving. Maar ook vanuit Vlaanderen hebben we wat in de pap te brokken. In theorie tenminste. In 95% van de landen is de EIB-directeur een (hoge) ambtenaar, die rechtstreeks onder het ministerie van Financiën valt. Het nieuwe EIB-investeringsbeleid is in de meeste lidstaten ook al voorwerp geweest van politieke discussies op het hoogste niveau. 

In België loopt het anders. Zo raakt de Belgische post van vicevoorzitter bij de Europese Investeringbank al bijna twee jaar niet ingevuld en was in De Tijd te lezen hoe deze benoeming helemaal verzand is in een politieke koehandel. Het Belgische directeurszitje is voor Marc Descheemaecker van N-VA. Zal hij een ambitieus investeringsbeleid verdedigen? Heeft hij over klimaat wel dezelfde mening als minister van Financiën Alexander De Croo (Open Vld)? En kan België überhaupt wel een positie innemen over zo’n cruciaal dossier, nu de federale regering nog steeds in lopende zaken is?

Desinvestering uit fossiele energie

Meer over Desinvestering uit fossiele energie