De klimaattop van dinsdag 19 april in de KBC gebouwen in Brussel was het startschot voor het post 2020 Vlaams klimaatbeleid. Het had de ingrediënten van een geslaagd startmoment. Minister President Bourgeois en leefmilieuminister Schauvliege warmden het publiek op met geleverde prestaties en formuleerden de uitdagingen. Het middenveld en de experten op hun beurt voorzagen een kritische analyse en vooruitblik. Enkel een heldere finish en dus langetermijndoelstelling ontbrak nog.
Veel interesse
De interesse voor de Vlaamse klimaattop was aanzienlijk: van klimaatexperten tot middenveldorganisaties en sectorfederaties. Uiteraard tekende ook de De Vlaamse regering present. Minister President Geert Bourgeois en leefmilieuminister Joke Schauvliege in levenden lijve, hun collega’s spraken het publiek toe via videoboodschappen. De buzzwords op de klimaattop waren zonder twijfel ‘een tandje bijsteken’ en ‘systeeminnovatie’.
Tandje bij steken
Minister President Geert Bourgeois zag in dat de klassieke aanpak in het klimaatbeleid niet langer volstaat. Die aanpak was erop gericht om met veelal losstaande maatregelen de vervuiling stapsgewijs terug te brengen. Bourgeois verwees in zijn openingsspeech naar maatregelen die zorgen voor zuinigere wagens en gebouwen. Dat is goed, maar lang niet voldoende.
Als we het vereiste reductiedoel willen halen om klimaatopwarming af te wenden moeten we het reductietempo stevig versnellen. Dat wordt duidelijk in de grafiek hieronder. De rode lijn toont de huidige emissietrend, de groene lijn leidt ons naar een klimaatneutrale samenleving. Aldus Bourgeois: “de trein staat op het juiste spoor, maar hij bolt helaas nog veel te traag. De CO2-uitstoot vermindert, maar veel te langzaam”.
Om die versnelling te realiseren is volgens de Minister President een mentaliteitswijziging nodig: door anders te leven, werken, wonen en consumeren. Hij sloot af met een positieve noot: “het zal niet gemakkelijk zijn, maar klimaat is geen doemverhaal”.
Systeeminnovatie
De stelling een ‘tandje bijsteken’ die in verschillende boodschappen van de Vlaamse ministers terugkwam, werd aangevuld met het dure woord ‘systeeminnovatie’ door het middenveld en experten. BBL-beleidscoördinator Mathias Bienstman stak, verwijzend naar de grafiek hieronder in het panelgesprek van wal met een retorische vraag: “hoe evalueren we zo snel mogelijk van de linkeronderhoek naar de rechterbovenhoek”.
Uiteraard door de blauwe lijn te volgen. De lijn van de systeeminnovatie: “nuluitstoot is niet haalbaar door fossiele brandstoffen steeds efficiënter te gebruiken. Om het gebruik van steenkool, olie of gas te bannen, is er een flinke sprong nodig. Of anders: systeeminnovatie”, aldus Bienstman.
Ook ‘de andere’ Kris Peeters en Vlaamse Jeugdraad voorzitster Nozizwe Dube spraken respectievelijk over een scenarioshift en het belang van een routekaart. Peeters opperde een shift naar een mobiliteitssysteem waarin niet de wagen maar ‘meer mobiliteit’ centraal staat. Nozizwe vroeg de aanwezige ministers om een gedurfd en visionair beleid, zo hebben de initiatieven van jongeren een grotere impact.
Volgende stappen
Voor het zomerreces zullen de Vlaamse ministers een rondetafel organiseren en een klimaatactieplan uitwerken. In het najaar vindt dan een tweede klimaattop plaats om het klimaatpact te bezegelen met extra beleid op korte termijn, een klimaatbeleidsplan voor de periode 2021 tot 2030 en een klimaatvisie voor 2050.
Conclusie: flink nog wat tandjes bij te steken dus, zolang ‘systeeminnovatie’ maar aan de grondslag ligt van alle gemaakte plannen en visies.
> Dossier: Na Parijs: van fossiel naar hernieuwbaar in tien jaar