Het politiek draagvlak voor meer klimaatambitie omvat alle democratische partijen en groeide in 2012 nog verder Zo stemden meerderheid en oppositie in het Vlaams parlement voor een Europese opstap naar -30% broeikasgassen tegen 2020. Alle gewesten en de federale overheid staan daarover nu op één lijn. Ook tekenden alle milieuministers op het einde van het jaar een tekst voor meer klimaatambitie, in het kader van de campagne Sing for the climate. In 2013 moet blijken of het voor de beleidsmakers ook echt menens is. Brengen onze politici een geloofwaardig klimaatbeleid in stelling?
Presenteren N-Va, CD&V en Sp-a een geloofwaardig Vlaams klimaatplan?
De extreme weersfenomenen volgen elkaar in hoog tempo op, maar op nieuwe maatregelen die de opwarming kunnen afwenden, is het in ons land al een tijdje wachten geblazen. De afgelopen jaren was er nauwelijks beweging op de tekentafels van het klimaatbeleid. De federale overheid snoeide zelfs in de steun voor energiebesparing. De gewesten keken de kat uit de boom. Geen verassing dat de energierenovaties drastisch terugvallen en dat we op die manier onze klimaatdoelstelling van -15% in de sectoren buiten de emissiehandel (gebouwen, transport, landbouw en industrie) niet halen. Laat staan dat we doen wat echt nodig is voor het klimaat: minstens -21% in die sectoren tegen 2020.
Begin dit jaar moet de Vlaamse regering een klimaatplan presenteren dat maatregelen bevat die zorgen voor jaarlijkse emissiereducties van meer dan 2%. Het plan moet structurele maatregelen bevatten, gericht op de lange termijn. In de gebouwen moet volop ingezet worden op energiebesparing. In de landbouw en het transport moeten er (prijs)instrumenten komen die op een globale en doortastende manier de vervuiling terugdringen. Ook het adaptatiebeleid, dat beschrijft hoe we ons zullen aanpassen aan de klimaatverandering, moet een kwantumsprong maken in 2013. Ons land ligt nog steeds aan de zee. De zeespiegel stijgt steeds sneller. De kust en steden rond grote rivieren zijn kwetsbaar voor overstromingen.
We zijn benieuwd of de Vlaamse beleidsplannen een antwoord zullen bieden op al deze uitdagingen.
Verdeel de inspanningen en vergroen de fiscaliteit!
Ons land doet er langer over om de klimaatinspanningen te verdelen tussen de gewesten en het federale niveau, dan dat de Europese lidstaten erover doen om ze onder elkaar te verdelen. Dit is de eerste prioriteit voor het nationale klimaatbeleid. De regeringen moeten de Europese klimaatdoelstellingen voor 2020 nu eindelijk verdelen.
Daarbij is het belangrijk dat de bescheiden reductiedoelstelling volledig verwezenlijkt wordt in de eigen regio. Al het geld van de veiling van emissierechten, om en bij de 160 miljoen euro in 2013, moet daarbij gebruikt worden voor nieuw klimaatbeleid en klimaatfinanciering. Klimaatfinanciering wordt gemakshalve vaak vergeten. Nochtans is het de sine qua non voor een internationale klimaatdeal, die ondermeer onze industrie de volgende decennia kan vrijwaren van oneerlijke concurrentie op basis van lagere koolstofkosten.
Het grootste deel van het energie- en klimaatbeleid is geregionaliseerd. Maar via de fiscaliteit heeft ook het federale niveau nog een stevige invloed op de emissies in de gewesten. Zo zorgt het fiscaal gunstregime voor het brandstofverbruik van salariswagens ervoor dat het verbruik kunstmatig hoog wordt gehouden. Wij verwachten dan ook dat de regering werk maakt van een doorlichting van de fiscaliteit op haar merites voor het klimaatbeleid. Het is een onontbeerlijk sluitstuk van een goed klimaatbeleid.
Europees klimaatbeleid loopt op de klippen
De recente Europese investeringen in nieuwe steenkoolcentrales is de mayday van het Europees klimaatbeleid. De meeste vervuilende energiebron is aan een opmars bezig terwijl het Europese klimaatbeleid net voor het tegendeel moest zorgen. De Europese koolstofmarkt (ETS) loopt voor het oog van de Europese regeringsleiders op de klippen.
Een politieke beslissing over het overschot aan emissierechten moet in 2013 de markt opnieuw vlot laten functioneren.
Tegelijk moet de commissie de structurele veranderingen voorbereiden die ervoor zorgen dat de doelstellingen van het klimaatbeleid in lijn komen met de klimaatwetenschap: minstens – 3O% broeikasgassen tegen 2020 en -90% tegen 2050. Ter herinnering: de uitstoot in de EU bevindt zich nu al -17% onder het niveau van het basisjaar.