Glyfosaat, de actieve stof in onkruidverdelgers zoals Roundup, ligt onder vuur: is het goedje kankerverwekkend of niet? Instanties verschillen van mening over het gevaar voor mens en milieu. Voorzichtigheid is dus geboden. Toch wachten de Belgische vertegenwoordigers niet op extra onderzoek, maar keurden ze verder gebruik meteen goed.
Kanker of geen kanker?
Een expertengroep van de Europese Commissie kwam eerder deze week samen in Brussel. De vraag op tafel: wil de EU haar goedkeuring voor het gebruik van glyfosaat in Europa voor de komende vijftien jaar verlengen? Verschillende landen gaven aan tegen te stemmen of zich te onthouden. Toch kozen de Belgische ministers om voor de verlenging te stemmen. Op 8 maart werd uiteindelijk besloten om de beslissing uit te stellen tot de verschillende landen een consensus bereiken.
Geen consensus
In 2015 bestempelde de Wereldgezondheidsorganisatie glyfosaat als ‘waarschijnlijk kankerverwekkend’ voor mensen. Iets wat tegengesproken wordt door het Europese controleorgaan EFSA. Dit laatste deels op basis van studies die niet vrij beschikbaar zijn en door de fabrikant zelf voor worden gelegd. De focus van beide onderzoeken lag bovendien anders.
Waar is het voorzorgprincipe heen?
Aangezien Europa bij zijn beoordeling normaal het voorzorgprincipe hanteert, zou je verwachten dat Europa mogelijke gevolgen voor de volksgezondheid hoger inschat dan economische belangen van enkele industriereuzen.
Verschillende middenveldorganisaties in Vlaanderen, Wallonië en Brussel, waaronder Bond Beter Leefmilieu riepen de bevoegde ministers op om tegen de 15-jarige verlenging te stemmen tot er meer duidelijkheid is. Ook professor Tytgat van de KU Leuven riep op om de beslissing zes maanden tot een jaar uit te stellen om verder onderzoek te doen. Tevergeefs dus. Op maandag werden bovendien 174.000 handtekeningen tegen de verlenging ingediend bij de Europese commissaris voor Volksgezondheid Andriukaitis.
De Belgische vertegenwoordigers vinden dat de extra maatregelen voorgesteld door EFSA voldoende zijn om het risico te beheersen. Daar zijn alvast het Brusselse en Waalse gewest het niet mee eens: zij willen het gebruik van glyfosaat door particulieren en gemeenten op hun grondgebied niet langer toelaten.
De hete adem van TTIP
De houding van de Europese Commissie en de Europese controleorganismen moet ook bekeken worden in het licht van de komst van TTIP, het vrijhandelsakkoord tussen de EU en de Verenigde Staten. In de VS gelden andere principes wat voedselveiligheid betreft.
Een van de zaken die een belangrijk onderdeel van de onderhandelingen vormen is de zogenaamde ‘regulatory convergence’. Dit betekent dat de standaarden in Europa en de VS naar elkaar toe moeten groeien. Een toelating in de VS zou ook tot een toelating van een product in Europa kunnen leiden. De vrees bestaat ook dat nieuwe wetten om de Europese voedselveiligheid te verbeteren, tegengehouden zullen worden aan de andere kant van de oceaan.
En dan nog het ‘bedrijfsgeheim’
Ook belangrijk: op 12 april stemt het Europees Parlement over de bescherming van bedrijfsgegevens. Dit kan de transparantie en toegang tot informatie die van belang is voor ons allemaal verder bemoeilijken.