Hervorming fiscaliteit bedrijfswagens verhoogt welvaart

De liberale partijen staan weigerachtig tegenover aanpassingen aan de fiscale gunstregeling voor bedrijfswagens. Ze vrezen dat werknemers in ruil een hoger loon zullen vragen, wat de loonkosten verder doet oplopen. Bond Beter Leefmilieu beklemtoont dat zelfs een budgetneutrale operatie, waarbij de extra inkomsten bijvoorbeeld gebruikt worden om de loonkosten te verlagen, meer dan de moeite waard is. Ze kan immers de welvaartsverliezen en externe kosten van de ontspoorde subsidiëring van het privé gebruik van bedrijfswagens ongedaan maken. Die meerwaarde voor de economie en het milieu is te verwezenlijken zonder de werknemers te treffen. Hoe komt dat?

 

De voordelige fiscaliteit voor bedrijfswagens werkt in de praktijk als een subsidie voor privé-autogebruik. Denk aan de werknemer met een gratis tankkaart die niet op een kilometer meer of minder kijkt in z’n vrije tijd. Er rijden in België minstens 300.000 salariswagens rond die 2 op 3 keer voor privé redenen gebruikt worden. De negatieve macro-economische effecten van het uitschakelen van het prijssignaal voor al die automobilisten zijn navenant. Er komen meer en zwaardere wagens op de weg, die meer kilometers afleggen dan economisch optimaal is.

Een studie in opdracht van de Europese Commissie toont aan dat de welvaartsverliezen in België gemakkelijk oplopen tot meer dan 1 miljard euro. Voor alle duidelijkheid dit gaat niet over de externe kosten van het overmatig gebruik van bedrijfswagens door langere files, meer infrastructuurwerken of een slechtere luchtkwaliteit. Het betekent eenvoudigweg dat zonder het marktverstorend fiscaal signaal euro’s anders besteed zouden worden en de totale welvaart zou toenemen. Werknemers zouden bijvoorbeeld met iets goedkopere auto’s rijden en de uitgespaarde euro’s zouden naar andere economische sectoren vloeien die een groter nut opleveren.

Eigenlijk hebben heel wat bedrijven buiten de auto-industrie veel te winnen bij een aanpak van de gunstregeling voor bedrijfswagens. Dat komt ook door een ander effect. Doordat het zo goedkoop is om (meer) privé verplaatsingen met een bedrijfswagen af te leggen dan nodig, zijn er meer en langere files, dan vanuit productief oogpunt nodig is. Andere bedrijven draaien voor die filekosten op.

We hebben het bij deze verplaatsingen niet over de bouwvakker die met de bestelwagen naar de werf rijdt of de handelsvertegenwoordiger die om bedrijfsredenen de baan op moet. Wel over de gebruiker van een bedrijfswagen voor wie het oninteressant is om het openbaar vervoer te gebruiken voor woon-werkverkeer hoewel het perfect mogelijk is, of degene die zijn bedrijfswagen gebruikt voor allerlei uitstapjes. Blijkt dat mensen tot  9200 kilometer meer afleggen als ze een bedrijfswagen dan wel een particuliere wagen hebben. Copenhagen Economics berekende dat er 4 tot 8% meer CO2 wordt uitgestoten door het Europese wagenpark dan nodig. Op Europees vlak is er kosteloos maar liefst 21 tot 43 miljoen ton CO2 te reduceren door de gunstregeling voor bedrijfswagens terug te schroeven.

De hoge raad voor financiën nam in 2009 het stelsel van de bedrijfswagens onder de loep. De milieubeweging kan zich helemaal vinden in haar conclusie: “De Afdeling is van mening dat men geleidelijk naar de afschaffing van het belastingstelsel van de bedrijfswagens moet gaan en de belasting van het voordeel van alle aard moet afstemmen op dat van de lonen, zowel in hoofde van de werkgever als van de werknemer. Hetzelfde beginsel is van toepassing op de tankkaarten.” We vinden het belangrijk om nogmaals te beklemtonen dat dit over een geleidelijk proces gaat, dat de werknemer  niet hoeft te treffen als er compenserende maatregelen worden voorzien zoals een loonlastenverlaging of een budget dat het woon-werkverkeer ondersteunt. Heel wat weknemers zullen nog steeds met de wagen naar het werk gaan, maar met een (hoger) loon zullen ze de werkelijke kost van die verplaatsing moeten betalen. Voor werknemers, zelfstandigen en bedrijfsleiders die een wagen nodig hebben voor professionele redenen, dit zijn verplaatsingen die voortvloeien uit de ondernemingsactiviteit, is er logischerwijs het stelsel van de aftrekbaarheid van de kosten.

Luchtkwaliteit