Door een veto uit te spreken over hogere lasten op (sommige) consumptiegoederen, vat Open VLD het debat over de tax shift verkeerd aan. Veto’s helpen niet in de zoektocht naar voldoende opbrengsten om de schadelijke lasten op arbeid fors te verlagen. Als we willen evolueren naar een kringloopeconomie, moeten we daarnaar handelen: arbeid moet goedkoper en producten moeten belast worden volgens hun milieu-impact, ook via de btw.
Is er een goede reden waarom schaal- en schelpdieren tegen 6 procent en tractorbanden tegen 12 procent belast worden, terwijl het standaardtarief voor de btw 21 procent is? Helpen die lage tarieven de economie, de werkgelegenheid of de levenskwaliteit beter dan lagere loonlasten? Liever een betaalbare aannemer of verpleger, dan een goedkope scampi of tractorband, zou je denken.
In de lijst van producten en diensten die een lager btw-tarief genieten, zit niet al te veel logica. Sommige, zoals geneesmiddelen of vervoer voor invaliden, hebben een duidelijk sociaal doel. Dat rechtvaardigt een lager tarief. Maar vele zijn ooit op de lijst gekomen wegens voorbijgestreefde doelen of onder druk van een belangengroep. Slachtafval, olie en vetten, steenkool, vlees, snijbloemen: alle worden ze belast tegen een verlaagd tarief. Iemand een idee waarom?
Vliegtuigtickets zijn zelfs helemaal vrijgesteld van btw. Ze kunnen nochtans een populair misverstand uit de wereld helpen: heffingen op vervuiling kunnen wél stabiele inkomsten opleveren. Een heffing op vliegtuigtickets zal alleen de groei van het vliegverkeer wat afremmen of in het beste geval stabiliseren. Zo’n heffing is vanuit milieuoogpunt beter dan niets, want nu ontsporen de luchtvervuiling en de geluidsoverlast door het vele vliegverkeer. Net zo met salariswagens. Ophouden met ze jaar na jaar te subsidiëren, is een blijvende besparing.
Dat de overheid een kritische blik werpt op de btw-tarieven, is niet meer dan logisch. Om de lasten op arbeid voldoende te verlagen, helpen alle beetjes: in de btw, in de milieufiscaliteit en bij de inkomsten uit vermogens. Lagere lasten op arbeid zijn niet alleen belangrijk voor de jobcreatie en competitiviteit. Ze maken arbeidsintensieve producten en diensten ook relatief goedkoper en zijn daarom cruciaal in de uitbouw van een kringloopeconomie. Het moet opnieuw interessant worden om een defecte wasmachine hier te laten herstellen, in plaats van een nieuw exemplaar te kopen uit een lageloonland. Maak dat de monteur niet langer door de hoge lasten uit de markt geprijsd wordt.
In de toekomst zullen we steeds meer producten delen, herstellen, hergebruiken of als dienst benutten. Het is handig en leuk, het spaart ook grondstoffen. Maar zolang arbeid peperduur is, kan die circulaire economie moeilijk van de grond komen. De tax shift biedt de kans om jobs te creëren en de economie op een toekomstgericht, duurzaam pad te brengen. Tenminste, als de taboes sneuvelen.