Greenpeace België heeft bij de procureur des Konings van Leuven klacht ingediend tegen onbekenden, naar aanleiding van de talrijke vondsten van illegaal genetisch gewijzigd lijnzaad in Europa (zie ook hier). Als gevolg van de ggo-besmetting zagen tientallen bedrijven zich gedwongen om extra controles uit te voeren en zelfs bepaalde producten uit de rekken te laten halen. Vorige week boog de rechtbank van koophandel in Leuven zich over de vraag wie voor de kosten moet opdraaien. Deze zaak illustreert het belang van de socio-economische impact van ggo’s.
Greenpeace wil ervoor zorgen dat de ware verantwoordelijken voor de besmetting geïdentificeerd en berecht worden. “Door klacht in te dienen, vragen we aan het parket om de hele keten uit te vlooien, de verantwoordelijken voor de besmetting met illegaal gg-lijnzaad op te sporen en de wettelijke sancties toe te passen”, zegt Jonas Hulsens van de campagne duurzame landbouw en ggo's bij Greenpeace. Overtredingen van de ggo-regelgeving kunnen worden bestraft met een gevangenisstraf van een maand tot twee jaar en een geldboete van 1.000 euro tot 50.000 euro, of met een administratieve boete.
Lijnzaad wordt veel gebruikt door de voedingsindustrie als bron van omega 3-vetzuren. De goede reputatie van het product kreeg een flinke deuk op 10 september 2009, toen Duitsland via het Rapid Alert System for Food and Feed (RASFF) van de Europese Unie meldde dat het illegaal gg-lijnzaad had aangetroffen in bakkerijproducten. In 62 van de 107 geregistreerde gevallen was het besmette lijnzaad afkomstig van Belgische leveranciers. Dat is niet verwonderlijk, want België is de belangrijke draaischijf voor de lijnzaadhandel ter wereld. Maar het doet wel ernstige vragen rijzen over de effectiviteit van de ggo-controles in ons land. Vier maanden nadat Duitsland aan de alarmbel trok, trof Greenpeace nog steeds besmette producten in Belgische supermarkten aan.
Het gg-lijnzaad (FP967/CDC Triffid) werd genetisch gewijzigd om het resistent te maken tegen herbiciden op basis van sulfonylurea. Het bevat ook drie antibioticaresistentiegenen. Het gebruik van deze genen is verboden in de EU sinds 2004. Het ggo-lijnzaad belandde op de Europese markt via de import van lijnzaad uit Canada. Daar werd het toegelaten in 1998, maar in 2001 weer uit de handel gehaald, onder druk van de landbouwers die vreesden voor hun Europese afzetmarkt. In de EU is FP967 niet toegelaten en geldt een beleid van nultolerantie. Bijgevolg mogen producten die positief testen op FP967 hier niet worden verkocht.
De besmetting van de Canadese lijnzaadexport met een ggo-variëteit die sinds 2001 officieel niet meer geteeld wordt, was voor vele marktspelers een dure verrassing. Ze leidde tot een onmiddellijke daling van de prijs die Canadese boeren voor lijnzaad ontvangen. De totale lijnzaadoogst voor 2009 werd geschat op 965.000 ton. Met een gemiddelde prijsdaling van 3 dollar per bushel, liepen de Canadese lijnzaadboeren maar liefst 106 miljoen dollar mis. Over de kosten van de besmetting in Europa zijn geen cijfers bekend.
Heel wat bedrijven uit verschillende Europese landen proberen het verlies als gevolg van de ggo-besmetting op hun Belgische leverancier te verhalen. Eén van die leveranciers is Flaxseed Trading uit Doornik. Het bedrijf leverde besmet lijnzaad aan minstens 43 bedrijven in 10 lidstaten.