Kiezen we straks voor schone lucht?

Dankzij CurieuzeNeuzen weet elke Vlaming nu hoe het gesteld is met de kwaliteit van de lucht die hij of zij elke dag inademt. De resultaten waren niet overal om vrolijk van te worden. Zijn onze politici van plan dat te veranderen? Met de lokale verkiezingen in het vooruitzicht voelden we de partijen in de tien grootste steden van Vlaanderen aan de tand.

Neus op de feiten

Wie zich het voorbije jaar vragen stelde over de luchtkwaliteit aan zijn/haar woonst of werkomgeving, moet niet langer op z’n honger blijven zitten. Want zaterdag lanceerden de Universiteit Antwerpen, de Vlaamse Milieumaatschappij en De Standaard de resultaten van CurieuzeNeuzen Vlaanderen. Dit citizen-scienceproject bracht de concentraties van stikstofdioxide (NO2) in de buitenlucht in Vlaanderen zeer fijnmazig in kaart. Stikstofdioxide is een belangrijke indicator voor luchtvervuiling door verkeer.

Dat de luchtkwaliteit er slecht aan toe is bij drukke wegen, is geen verrassing. Maar ook in de grotere steden, net waar de meeste mensen erdoor getroffen worden, laat ze vaak ernstig te wensen over. In Antwerpen is de luchtkwaliteit ondermaats tot barslecht: zowat nergens in de stad werd een goede luchtkwaliteit gemeten. Die rode vlek steekt schril af tegen Gent, waar goede en slechte zones elkaar afwisselen. Alle grote steden - met Aalst en Brugge op kop - hebben last van ‘street canyons’. Dit zijn nauwe straten met veel verkeer, waar sterk verhoogde concentraties voorkomen omdat de vuile lucht er blijft hangen door de gesloten bebouwing.

Hier zijn de oplossingen

Net omdat de steden met een achterstand beginnen, moeten we er forser ingrijpen en met een gepaste mix aan beleidsmaatregelen de emissies van autoverkeer reduceren. Een combinatie van een lage-emissiezone om de uitstoot per gereden kilometer te verminderen, het autoluw maken van de stadskern zodat er minder kilometers worden gereden en het stimuleren van gedeelde elektrische voertuigen en zachte modi (zoals fietsen en wandelen) levert het beste resultaat.

Met de verkiezingen in het vizier vroeg Bond Beter Leefmilieu - samen met onder andere Fietsersbond, Greenpeace, Netwerk Duurzame Mobiliteit, Voetgangersbeweging en Kom Op Tegen Kanker - aan politieke partijen in de tien grootste Vlaamse steden welke van deze maatregelen zij de komende legislatuur willen doorvoeren om de luchtkwaliteit in hun stad te verbeteren. De resultaten staan gebundeld op www.kiesschonelucht.be.

Antwerpen meest verdeeld

De Antwerpse resultaten springen in het oog met de grootste verschillen tussen de partijen onderling. N-VA en Vlaams Belang scoren laag. In tegenstelling tot alle andere Antwerpse partijen scharen zij zich niet achter het weren van doorgaand verkeer uit de stadskern, ambitieuze doelen voor emissievrije voertuigen of een beleid dat voetgangers en fietsers prioriteit geeft.

Ambitieuze beloften

In de meeste andere steden blijken de 10 maatregelen een groot draagvlak te hebben. De meeste politieke partijen tonen een grote bereidwilligheid om de luchtkwaliteit te verbeteren. Het besef dat het zo niet verder kan met de vervuiling door verkeer, lijkt duidelijk doorgedrongen. Als de politici hun beloften waarmaken, kunnen Kortrijk, Leuven en Hasselt binnenkort herademen.

Bijna alle partijen kiezen voor gedeeld emissievrij transport en het stimuleren van zachte modi zoals de fiets. Ook het weren van doorgaand autoverkeer uit de stadscentra kan op veel steun rekenen. Het invoeren van een (ultra)lage-emissiezone blijkt dan weer de meest omstreden maatregel te zijn. Vooral N-VA, Vlaams Belang, PvdA en CD&V willen geen (ultra)lage-emissiezone. Ook opmerkelijk: N-VA en Vlaams Belang keren zich in de meeste steden tegen het STOP-principe, dat voetgangers en fietsers prioriteit geeft.

De resultaten van deze bevraging per stad en de 10 belangrijkste maatregelen om luchtvervuiling door transport aan te pakken staan sinds deze week online op www.kiesschonelucht.be.

Luchtkwaliteit

Meer over Luchtkwaliteit