We raden iedereen aan om de bevraging over het energiepact van de ministers van energie in te vullen. Maar doe het snel. Want zodra je stilstaat bij de vragen, riskeer je in verwarring te geraken.
De bevraging die vorige week werd gelanceerd en nog loopt tot 5 november, voldoet niet aan de minimale criteria voor een zinvolle bevraging. Vragen en antwoorden zijn onduidelijk, belangrijke keuzes ontbreken en regelrechte slordigheden geven de indruk dat het over haastwerk gaat. Dat is jammer. Rond zo een belangrijk onderwerp als de energietoekomst van ons land is het zinvol om de burger op een zorgvuldige wijze te betrekken.
Doel is onduidelijk
Een goede bevraging heeft een duidelijke doelstelling. In het persbericht wordt het doel omschreven als ‘de mening van de burger’ verzamelen. In de pers spraken de bevoegde ministers ook over ‘burgers betrekken in de energiediscussie en het draagvlak vergroten’. Om dat te bereiken is het belangrijk om openstaande vragen in het energiedebat op een duidelijke en inzichtelijke wijze te presenteren. Dat gebeurt niet. De bevraging haalt heel veel zaken door elkaar: van visie-elementen, rol van de overheid, instrumenten en maatregelen tot intenties van de bevraagde burger. Van de snelheid van de energietransitie gaat het naar de wenselijkheid van fietspaden tot uw persoonlijk voornemen om energiezuinige toestellen aan te kopen.
Begrippen zijn onduidelijk
"Toch roepen we iedereen op er het beste van te maken en te ijveren voor de transitie naar een hernieuwbaar energiesysteem in ons land"
De omschrijving van cruciale begrippen, zoals de term ‘kosten’, gebeurt niet. Daardoor zijn de vragen eigenlijk niet te beantwoorden en gaan er belangrijke nuances verloren. Er is een fundamenteel verschil tussen een uitgave en een investering en tussen private en maatschappelijke kosten. De bevraging presteert het om in de drie vragen over ‘de betaalbaarheid van de transitie’ driemaal (impliciet) een ander kostenbegrip te hanteren. Al wordt het nooit gedefinieerd en staat er telkens simpelweg ‘kosten’. Als we het goed voor hebben gaan de drie vragen achtereenvolgens over investeringskosten, subsidiekosten en externe kosten.
Vragen zijn onduidelijk
In een goede bevraging word je niet gestuurd in je keuze, is het duidelijk wat er bedoeld wordt en vind je gemakkelijk de voorkeursopties terug. Aan niet één van die criteria is er voldaan. Enkele voorbeelden:
- "Wie veel verbruikt, moet betalen, maar met specifieke regelingen op basis van de profielen van het verbruik.” is onduidelijk omdat de meeste respondenten niet weten wat verbruiksprofielen zijn.
- ”Nee, geen sprake van, ik verkies andere middelen om de economie koolstofarmer te maken ook al zijn ze ingewikkelder te implementeren, dus geen toepassing van het beginsel 'de vervuiler betaalt'.” drukt een negatief waarde-oordeel uit over deze optie door de toevoeging over de implementatie.
- ”Alles in het werk stellen om kansarme huishoudens toegang te geven tot deze technologieën.” is slordig geformuleerd omdat het niet duidelijk is over welke technologieën het gaat.
Gemiste kans
Doordat de bevraging bulkt van slordigheden en fouten, is het onmogelijk om er betrouwbare en geldige bevindingen uit te destilleren. Misschien is dat niet eens de bedoeling. De formulering van de vragen onthult ook een gebrek aan visie op de energietoekomst en de wijze waarop de burger daarin betrokken kan worden. Toch roepen we iedereen op er het beste van te maken en te ijveren voor de transitie naar een hernieuwbaar energiesysteem in ons land.
Omdat er ook eens mag gelachen worden, heeft Wannes Starckx van Bond Beter Leefmilieu een alternatieve vragenlijst opgesteld. Lees hem hier.
