In ons klimaatmemorandum geven we meer dan 200 concrete voorstellen voor een sociaalrechtvaardig Vlaams en Federaal klimaatplan. De zaadjes voor een klimaatbestendig landbouw- en voedselbeleid zijn hier en daar al geplant. Maar de samenhang tussen verschillende initiatieven, die ontbreekt nog. Hoog tijd om de puntjes te verbinden en de ambitie fors bij te schroeven.
Geen eten zonder landbouw: stem voedsel- en landbouwbeleid op elkaar af
Eind november vindt de Voedseltop plaats, waarbij de nieuwe Vlaamse voedselstrategie gelanceerd wordt. Deze strategie past in het rijtje van tal van Vlaamse initiatieven die het voedselsysteem willen besturen. Zo hebben we ook de Vlaamse Eiwitstrategie, die ons richting meer plantaardige voeding wil sturen, en het Actieplan Voedselverlies, dat een halvering van het voedselverlies in Vlaanderen tegen 2030 beoogt. Voorlopig worden die plannen niet doorvertaald in het GLB, het Vlaamse landbouwbeleid. Nochtans zit daar zonder twijfel de grootste hefboom om van het Vlaamse voedselsysteem een meer duurzaam verhaal te maken. Zonder een duidelijke doorvertaling van de voedselengagementen in het GLB hebben deze beloftes amper waarde.
Geen dieren zonder grond: werk toe naar meer grondgebonden veeteelt
Zet een begeleidingsprogramma op lange termijn op voor landbouwers om naar grondgebonden landbouw over te schakelen, en voorzie daarvoor in de juiste financiële stimulansen in het GLB en andere dossiers. Door de link met de omgeving sterker te maken voor zowel voedervoorziening als mestafzet, kan het aantal dieren meer in evenwicht gebracht worden met de omgeving. Dit zal resulteren in betere water-, lucht- en bodemkwaliteit, minder biodiversiteitsverlies en een sterkere weerbaarheid tegen extreme weersomstandigheden. Dat zorgt op hun beurt dan weer voor minder milieu- en gezondheidseffecten én -kosten.
Geen bodem zonder echt beleid: maak het bodempaspoort verplicht
In de ecoregelingen, de vrijwillige vergroeningsmaatregelen van het GLB, is momenteel een bodempaspoort opgenomen. Een prima plan, maar het loopt het risico een lege doos te blijven. Enerzijds omdat door het vrijwillige karakter de gegevens niet gebiedsdekkend worden verzameld en anderzijds omdat het niet per definitie beschikbaar wordt gemaakt voor beleidsevaluatie. De implementatie van een bodempaspoort in de randvoorwaarden, gekoppeld aan de rechtstreekse inkomenssteun voor de landbouwers dus, is noodzakelijk, en kan als Vlaamse bodembarometer een welgekomen instrument zijn voor zowel overheid als landbouwer. De overheid kan er namelijk de effectiviteit van haar bodembeleid mee meten en voor landbouwers kan ze het als maatstaf gebruiken om bodemverbeterende landbouwpraktijken te belonen.