In haar veelbesproken aanbevelingen tikt de Europese Commissie België op de vingers voor de broeikasgasemissies in de sector transport. Als we de cijfers onder de loep nemen, dan valt op dat het Vlaams klimaatbeleid nauwelijks effect heeft op de emissies van het wegvervoer waarvoor het verantwoordelijk is. Nieuwe en meer doeltreffende maatregelen dringen zich dan ook op.
Op 30 mei 2012 publiceerde de Europese Commissie haar veelbesproken zeven aanbevelingen aan België om de financiële stabiliteit te versterken, en slimme, inclusieve en duurzame groei te creëren. In haar zevende aanbeveling dringt de Commissie erop aan dat België de nodige maatregelen neemt om de broeikasgas emissies in de sector transport te verminderen.
In België zijn de Gewesten bevoegd voor die emissies. In Vlaanderen valt dat onder de verantwoordelijkheid van minister van Mobiliteit Hilde Crevits (CD&V) en minister van Leefmilieu Joke Schauvliege (CD&V). Samen worden ze geacht de broeikasgasemissies van de sector transport in overeenstemming te brengen met de Europese doelstellingen.
De Europese Commissie is erg kritisch over het geleverde werk. De Commissie stelt dat er nauwelijks vooruitgang is geboekt om de CO2-emissies te laten dalen in de non-ets sector, in lijn met de Belgische doelstelling van -15% in 2020. Bovendien zijn er in 2011 onvoldoende nieuwe maatregelen ontwikkeld en initiatieven genomen om het probleem te verhelpen. De zevende aanbeveling luidt dan ook: “Tref maatregelen die het gebrek aan vooruitgang in het terugdringen van broeikasgassen in de non-ets sector corrigeren, meer bepaald door een belangrijke bijdrage van de sector transport.”
In het klimaatbeleidsplan 2006-2012, dat tot stand onder toenmalig minister van leefmilieu Kris Peeters (CD&V), stonden een aantal maatregelen die de emissies in de sector transport moesten terugbrengen van gemiddeld 17.383 kton CO2 eq. per jaar naar 13.469 kton CO2 eq. per jaar in de periode 2008-2012 .
Opvallend: in 2006 was de prognose dat er 17 miljoen ton CO2 eq per jaar zou zijn in een scenario zonder klimaatbeleid, dus wanneer de overheid helemaal niets zou doen. Het meest recente voortgangsrapport (VORA 10) bevat de cijfers en prognoses van de milieuadministratie over de huidige emissies in de sector transport in Vlaanderen. Na het dieptepunt van de economische crisis klommen de emissies vlot opnieuw boven de 17 miljoen ton. Over de hele Kyotoperiode 2008-2012 bedragen ze gemiddeld 16.764 kton.
Moraal van het verhaal: zes jaar met of zonder Vlaams klimaatbeleid in de sector transport maakt geen verschil: de emissies zijn in de twee gevallen hetzelfde. Een deel van de verklaring ligt bij beleidsbeslissingen in andere beleidsdomeinen die wegverkeer aanmoedigen (bijvoorbeeld ruimtelijke ordening). Een gebrek aan politieke daadkracht en effectieve maatregelen in het mobiliteitsbeleid en het luchtkwaliteitsbeleid is evenzeer een bepalende factor voor deze stand still.
Nu ook de Europese Commissie haar pijlen begint te richten op de ontsporende emissies is de vraag hoe lang Vlaanderen de vervuiling door wegverkeer nog verder laat ontsporen. Nog voor het jaareinde zal een en ander duidelijk worden. Dan presenteert de Vlaamse regering een klimaatbeleidsplan voor de volgende acht jaar, tot en met 2020 dus. Het hoofdstuk over de sector transport zal uit een ander vaatje moeten tappen dan het vorige klimaatbeleidsplan, wil het nog overtuigen.