Grote Nederlandse varkensbedrijven kopen steeds vaker Vlaamse landbouwbedrijven net over de grens. De procedure om megastallen te bouwen, is in Nederland flink aangescherpt. In Vlaanderen zijn de regels veel minder streng en worden vergunningen sneller toegekend. De praktijk veroorzaakt heel wat sociale, maatschappelijke en milieugerelateerde problemen. Een strenger Vlaams beleid en een Europese coördinatie dringen zich op.
Landbouwbedrijf vervelt tot varkensfabriek
De Nederlandse veeteelt lijkt sterk op wat we in Vlaanderen kennen. De laatste decennia is de veestapel in bepaalde streken sterk toegenomen. Ook de schaalvergroting loopt uit de hand. Bepaalde varkenstelers zijn uitgegroeid tot megaconcerns die duizenden varkens per jaar kweken. Dergelijke varkensfabrieken zorgen voor heel wat overlast zoals geurhinder, stikstofdepositie in nabijgelegen natuurgebieden en landschappelijke verrommeling. Samen met alarmerende rapporten over de gezondheidseffecten op buurtbewoners, leidde de praktijk in Nederland tot politieke actie.
Sterke visie
In het Nederlandse Federale regeerakkoord van 2017 is opgenomen dat de veestapel moet krimpen in gebieden met een hoge veedensiteit. De provincies zijn bevoegd. Zo hebben Noord-Brabant en Nederlands-Limburg een sterke regelgeving uitgewerkt. De meest in het oog springende maatregel is ‘staldering’. Een stal bouwen is pas mogelijk bij afbraak van 110% aan andere stalruimte. Daarnaast ondersteunen de provincies hun gemeenten in het aanscherpen van geurnormen, het verstrengen van vergunningsprocedures en het uitvoeren van een correct handhavingsbeleid.
Nederlandse export van megastallen
Bedrijven die megastallen uitbaten, gaan daarom steeds vaker op zoek naar alternatieve regio’s om uit te breiden. Vlaanderen vormt een aantrekkelijk alternatief. Onze regio hanteert geen maximale veedensiteiten per streek, verleent vlot vergunningen en heeft een te zwak handhavingsbeleid. Nederlandse ondernemers poten hier hun nieuwe megastallen neer, vooral in de provincie Limburg. De bijbehorende milieu- en gezondheidsproblemen worden mee geëxporteerd.
Gedeelde verantwoordelijkheid
Zowel de Vlaamse als de Europese beleidsmakers dragen een verantwoordelijkheid. Vlaanderen heeft nood aan een duidelijke visie over waar het naartoe wil met zijn dierlijke productie. Er moet een strategisch plan komen dat aangeeft wat de maximale densiteit aan dierlijke productie is per streek. Op plaatsen waar gezondheids- en milieurisico’s optreden, moeten we de veestapel afbouwen op een sociaal verantwoorde manier. Ook op Europees vlak is deze oefening nodig. Zo vermijden we dat gezondheids- en milieuproblemen verplaatst worden van de ene lidstaat naar de andere.
