Op de dag dat WWF rapporteert dat het klimaat nog sneller ontspoort dan we tot nu toe dachten, toonden de Europese milieuministers alles behalve bereidheid om daar ook iets aan te doen. Op de agenda van de Europese milieuraad van 20 oktober stonden onder andere de bespreking van het energie- en klimaatpakket voor de EU, en het Europees standpunt in aanloop naar de nieuwe grote klimaatconferentie in Poznan begin december.
Tijdens de vergadering in Luxemburg, was het een en al protectionisme dat de klok sloeg. Ministers waren vooral geïnteresseerd om de kortetermijnbelangen van een klein deel van de industrie te verdedigen. Daarmee ondermijnen ze de beste kans die Europese huishoudens hebben om op te tornen tegen stijgende energiefacturen. De ministers zetten de deur open voor gratis emissierechten voor de elektriciteitproducenten, en nog meer voor de industrie. Met name de Polen en de Italianen willen ouderwetse inefficiënte industrieën ontzien, ten koste van innovatie en jobs. Polen heeft zich daarmee onwaardig getoond om de klimaatonderhandelingen in december te leiden. De internationale gemeenschap zou beter een andere voorzitter zoeken.
Een week nadat de EU regeringsleiders zich akkoord verklaarden om 2 miljard euro vrij te maken in de strijd tegen de financiële crisis, laten de EU milieuministers na om de 70 tot 90 miljoen euro te mobiliseren die nodig zijn voor het energie- en klimaatpakket.
Europese conclusies
De discussies waren blijkbaar zo intensief, dat er weinig tastbare conclusies over het klimaatpakket op papier konden worden gezet. De ministers bevestigen dat een conclusie tegen december 2008 nodig is - en dat klopt. Inhoudelijk zetten ze echter de deur open om het vlaggenschip van het Europees klimaatbeleid, de CO2-emissiehandel, te torpederen.
Tot nu toe was iedereen het er over eens dat ten minste de energiesector geen gratis emissierechten meer zou krijgen, maar ze allemaal zou moeten kopen. Polen vindt echter dat zijn elektriciteitproducenten, die vooral steen- en bruinkool stoken, daar van vrijgesteld moeten worden. Ze gebruiken daarvoor allerlei argumenten, die niet noodzakelijk stroken met de realiteit. Zoals dat Polen niet geïntegreerd is in de Europese energiemarkt, wat manifest onjuist is. Ze dreigen echter met een veto, en president Sarkozy is blijkbaar bereid hen tegemoet te komen.
Internationale conclusies
Dit gebrek aan eensgezindheid, en vooral ambitie voor het intern Europees beleid, maakt de uitgebreide internationale conclusies niet echt geloofwaardig. De tekst doorloopt de verschillende onderdelen die het internationaal klimaatakkoord na 2012 zou moeten bevatten. Veel vooruitgang is echter niet geboekt sinds de VN-conferentie in Bali vorig jaar.
De ministers herhalen de nood om de opwarming onder 2°C te houden. Interessant is de vermelding van een doelstelling van uitstoot per hoofd, die tegen 2050 twee ton CO2 zou moeten bedragen. Dat is zes keer minder dan de gemiddelde Belg vandaag uitstoot.
Maar verder blijven de ministers vaag in de mate waarin ze geld zullen vrijmaken voor financiering van klimaatinvesteringen in het Zuiden, weigeren ze te erkennen dat de Europese doelstelling van 30% in 2020 binnen Europa moet worden gehaald, en plaatsen ze geen deadline voor een regeling voor de internationale scheep- en luchtvaart. Bijzonder schadelijk is de opening die wordt gemaakt om de opslag van CO2 onder de grond (CCS) te financieren via de CDM-markt, een van de flexibele mechanismen in het Kyotoprotocol. Elders in de tekst erkennen de ministers de noodzaak om de milieu-integriteit van CDM te bewaren. Eigenlijk moet die vooral veel sterker gemaakt worden. En dan kan je er onmogelijk een onbewezen en risicovolle technologie als CCS in opnemen.
De strijd tegen ontbossing krijgt vrij veel aandacht. Dus hopelijk worden daarover in Poznan knopen doorgehakt. Maar vooral over de financiering van investeringen in het Zuiden, en technologie-overdracht in het Zuiden moeten dringend veel concretere engagementen worden genomen. De milieu- en ontwikkelingsorganisaties stellen voor om alvast minstens de helft van de opbrengst van de veiling van emissierechten te reserveren voor het Zuiden.
De ministers verwijzen naar een actualisatie van de financiële noden die het VN-secretariaat voorbereidt.
Tja…Als dit het Europees leiderschap in het klimaatdomein moet voorstellen, zullen we blij mogen zijn als andere landen in Poznan concretere voorstellen zullen doen, om de boel wel vooruit te helpen.