Afgelopen weekend was het dag van de landbouw. Een knap project om het werk dat onze landbouwers doen in de verf te zetten. Naar aanleiding hiervan ging ik zelf op stap en bezocht een landbouwer die een richting uitzet voor de toekomst. Ik kwam terecht bij Carl en Tessa van Hof Ter Meulen in Den Haan die ervoor kozen om van 3500 naar 150 varkens te gaan. Wat me het meeste opviel aan hun manier van werken? Het creëerde gemoedsrust.
Klassiek geschoold
Carl heeft een klassieke landbouwersachtergrond. Intensieve veeteelt en akkerbouw lagen aan de basis van zijn bedrijf. Zoals zo vaak klinkt ook bij Carl het klassieke verhaal van geforceerde groei om te overleven. Ook zijn ingenieursopleiding had hem van dit idee doordrongen. Het resultaat? Een torenhoge schuldenlast. Na enkele jaren gooide Carl het roer om. Hij ging van 3500 naar 150 varkens en ging volop voor een betere kwaliteit met afzet in de korte keten.
Hongaarse immigranten
De klassieke varkensteelt maakte plaats voor een vrije uitloop van Mangalica varkens. Een rustig, sterk en erg smakelijk varkensras afkomstig uit Hongarije. Door deze zelf thuis te verwerken en te verkopen wordt de volledige meerwaarde op het bedrijf gerealiseerd. Zijn omzet is in vergelijking met het klassieke bedrijfsmodel gedaald. De winst daarentegen is sterk gestegen. Niet enkel door een stijging van de inkomsten, ook door een daling van de kosten. Het bedrijf produceert zelf het voeder en veterinaire kosten zijn er amper.
Tegen de stroom
Eenvoudig was deze omslag niet. ‘Het hele systeem is erop gebouwd om met hetzelfde door te blijven doen, ook al wil je zelf veranderen’, zo getuigt Carl. Ouders, collega landbouwers, subsidieverstrekkers, landbouworganisaties, opleidingen en wetgeving. Allen zijn enorm sceptisch tegenover innovatieve bedrijven die vanuit een systeemaanpak vertrekken.
Transitiefonds
De reden waarom het gros van de varkenstelers toch nog meestappen in het idee van schaalvergroting en intensivering is volgens Carl gelegen aan alle schakels in het klassieke systeem. Deze houden de status quo in de hand. Eens je erin vast zit, is er geen andere uitweg meer. De oplossing? Een transitiefonds. Omschakelen heeft bij Carl veel tijd, energie en ondernemerschap gekost. Niet enkel voor het opstarten van zijn nieuw zakenmodel, vooral voor het aflossen van de historische schulden. Een fonds dat landbouwers ondersteunt die specifiek uitwegen zoeken uit het economisch, ecologisch en sociaal onzekere pad van de industriële veehouderij. Zo kan het landbouwbeleid helpen om van landbouwers geïnspireerde en innovatieve ondernemers te maken. Enkel zo krijgen onze landbouwers wat ze verdienen: een goed loon en een stevige portie gemoedsrust.
