Wallonië en Brussel willen een deel van de plastic zakjes verbieden. Ook minister Joke Schauvliege (CD&V) uitte zich als voorstander van een verbod. Federaal minister van Leefmilieu Marie Christine Marghem (MR) mengt zich nu ook in de discussie en wil naast de plastic zakjes ook die van papier aanpakken. De verschillende standpunten leiden inmiddels ook tot onbegrip tussen Schauvliege en Marghem. We zetten de verschillende plannen op een rijtje.
Wat moet er nu echt gebeuren?
Een Europese Richtlijn verklaart de plotse dadendrang van de politici. Vlaanderen en de rest van België moet verplicht actie ondernemen om plastic zakjes met een dikte van 15-50 micron aan te pakken. De dikkere plastic draagzakken die bijvoorbeeld modewinkels verstrekken of de dunne flodderzakjes bij de groenteafdeling van de supermarkt vallen niet onder deze richtlijn. Het type zakjes dat je vooral krijgt in slagerijen, frietkoten, apotheken en marktkramen, zul je in de toekomst sowieso niet meer gratis krijgen. Alle Europese landen mogen zelf beslissen of ze de zakjes betalend maken of helemaal verbieden.
Alles op een rijtje
Vlaanderen, Wallonië, Brussel en de federale regering hebben allemaal al laten weten de zakjes te willen aanpakken, maar wie wil nu precies wat? Een overzichtje:
- Vlaanderen: minister Joke Schauvliege (CD&V) wil bij voorkeur een verbod op het verstrekken van plastic zakjes, maar het is nog onduidelijk of dit enkel geldt voor zakjes met een dikte van 15-50 micron.
- Wallonië: minister Carlo Di Antonio (cdH) wil vanaf 1 december 2016 zakjes met een dikte van 15-50 micron verbieden. Zakjes met een dikte van minder dan 15 micron worden vanaf 1 maart 2017 verboden. Di Antonio ziet papieren zakjes overigens als een goed alternatief.
- Brussel: minister Céline Fremault (cdH) wil vanaf 1 september 2017 alle zakjes met een dikte van 15-50 micron verbieden en exact één jaar later gaat het verbod ook in voor de zakjes onder de 15 micron.
- Federaal: minister Marie Christine Marghem (MR) wil dat zowel plastic als papieren zakjes allemaal betalend worden, ongeacht de dikte. Een minimumprijs moet ervoor zorgen dat hergebruik wordt gestimuleerd. De flinterdunne zakjes die bijvoorbeeld worden gebruikt voor de groenten mogen gratis worden verstrekt, maar moeten composteerbaar zijn.
Fouten van de Nederlanders niet herhalen
Met haar voorstel brengt Marghem de noodzakelijk verbreding aan in de discussie. Ze is de eerste van de ministers die ook papieren zakken wil aanpakken en een ‘zak-shift’ van plastic naar papier wil voorkomen, iets wat wij eerder ook al voorstelden. In het zwerfvuil vind je trouwens veel van die zakken met een McDonald's-logo erop. In Nederland zijn ze zo verstandig geweest om ook de dikkere plastic zakken betalend te maken en zo dom geweest om de papieren zakken buiten beschouwing te laten. Het resultaat is dat steeds meer winkeliers overschakelen op papieren zakken in plaats van herbruikbare zakken. Laten wij die fout niet maken.
Het heeft nog wel altijd de voorkeur om de plastic zakjes onder de 50 micron volledig te verbieden. Ook voor verse producten kan van de klant worden verwacht dat die daarvoor herbruikbare oplossingen meeneemt. Het aanbieden van composteerbare zakjes voor verse producten lijkt een interessante piste, maar deze zakjes zijn eveneens rampzalig wanneer ze in het zwerfvuil terecht komen. Composteerbare zakjes zijn bij voorkeur ook betalend. Bovendien moeten de zakjes dan geschikt zijn om thuis te composteren.