Het Vlaams Parlement keurde gisteren het decreet over het vijfde mestactieplan (MAP5) goed. Natuurpunt en Bond Beter Leefmilieu stellen vast dat onder druk van de Europese Commissie het plan verstrengd werd. Toch betwijfelen ze dat de slechte waterkwaliteit in regio’s met intensieve veeteelt snel genoeg zal verbeteren. Het echte debat gaat niet over hoe de mest moet weggewerkt worden, maar over hoeveel varkens Vlaanderen aankan.
“Dit mestactieplan is dweilen met de kraan open: landbouwers krijgen strengere bemestingsregels maar ondertussen kan de veestapel blijven groeien. De druk op het vat wordt steeds groter”, zegt Freek Verdonckt, landbouwexpert van Natuurpunt.
Te veel fosfaten en nitraten in beken en rivieren drijven de kosten voor de productie van drinkwater fors op en zijn nefast voor bedreigde planten en dieren. Het nieuwe mestactieplan moet Vlaanderen in staat stellen om deze vervuiling door landbouwactiviteit tot de Europese normen terug te brengen.
Het nieuwe voorstel bevat dan wel accenten die strenger zijn, de toepassing ervan zal heel complex zijn. Het geeft landbouwers nog meer verantwoordelijkheid dan voorheen. Er zal bijgevolg niet alleen veel begeleiding, maar ook heel wat controle en handhaving nodig zijn om dit actieprogramma effectief te laten werken. De milieubeweging vraagt dan ook dat de voortgang nauwgezet wordt opgevolgd zodat snel kan bijgestuurd worden wanneer nodig.
MAP5 geeft invulling aan de Europese Nitraatrichtlijn, die al dateert van 1991. De landbouwsector heeft ondertussen al een hele weg afgelegd en in twee derde van Vlaanderen komt er stilaan licht aan het einde van de tunnel wat nitraat betreft.
Voor fosfaat is het probleem hardnekkiger. Europa heeft Vlaanderen hiervoor meermaals op de vingers getikt. De verscherpte fosfaatbemesting in MAP5 is daarom erg belangrijk, maar met ruimere bemestingsvrije buffers langsheen waterlopen had men meer winsten kunnen boeken.
In het oorspronkelijke voorstel bestond het plan om deze buffers zelfs kleiner te maken en bemesten tot op één meter van de beek toe te laten, iets wat de Europese Commissie duidelijk niet zag zitten.
De milieubeweging wil benadrukken dat op vele plaatsen in Vlaanderen de inspanningen van de landbouwsector beginnen te lonen. Wat nu nodig is, is een consequent beleid voor die regio’s waar de veestapel het grootst is en waar de gewenste waterkwaliteit maar niet in zicht komt.
Ook in het parlement wees de oppositie gisteren op de frappante correlatie tussen de hoeveelheid landbouwdieren en de slechte waterkwaliteit. ‘We zijn ondertussen gewend dat de meerderheidspartijen het debat over de veestapel niet willen aansnijden’, zegt Verdonckt. ‘Maar stellen dat een uitbreiding van de veestapel met mestverwerking tot een lagere milieudruk zou leiden is werkelijk hallucinant. Mestverwerking heeft ook zijn beperkingen, en bovenal vergeet men de andere milieueffecten door te rekenen van een grotere veestapel. Zolang we in deze logica blijven steken, doen we aan symptoombestrijding’.