Nieuwe pesticiden belangrijke oorzaak toegenomen bijensterfte

De nieuwste generatie insecticiden vormen een ernstige bedreiging voor de bijenpopulatie en één van de belangrijkste factoren voor de achteruitgang er van. Dat concludeerden de experts op het bijencongres Apimondia in Montpellier midden september. De onderzoekers waren het erover eens dat vooral in de intensieve landbouwgebieden het gebruik van neonicotinoiden een duidelijke verklaring vormt voor de verhoogde bijensterfte in die gebieden. Van de nieuwe generatie insecticden - de zogenaamde systemische insecticiden – is weliswaar 100 maal minder werkzame stof nodig,  waardoor het pesticidengebruik per hectare lijkt af te nemen, maar deze middelen zijn  vele duizenden keren giftiger voor insecten. Daardoor is de schade aan nuttige insecten toegenomen, concludeerden de wetenschappers in Montpellier.

Inmiddels zet de bijensterfte door. In de Verenigde Staten lagen de verliezen aan het einde van de laatste winter rond de 30%. Canada heeft eveneens bijna een derde van zijn bijenpopulatie verloren. In Europa variëren de verliescijfers tussen 10% en 30%. In Frankrijk liggen de sterftecijfers tussen 20% en 25%. Voor België zijn geen officiële percentages bekend, maar worden ze geschat op 15 à 20%.

De gevolgen van het verdwijnen  van bestuivende insecten zullen zeer ernstig zijn, zo menen de onderzoekers. Een derde van de Europese voeding, in het bijzonder vruchten en groenten, moet bestoven worden door honingbijen. Ook voor de biodiversiteit zijn bijen onmisbaar.

Naar aanleiding van de bevindingen van wetenschappers op Apimondia 2009 heeft de Franse imkerbond UNAF op 17 september 2009 opnieuw een onmiddellijk verbod geëist op neonicotine insecticiden en fipronil.

 

Bovendien biedt de huidige risicobeoordeling voor de toelating van pesticiden onvoldoende bescherming aan bijen. De chronische en subletale effecten worden immers niet bestudeerd. Chronische effecten zijn effecten die pas bij langdurig herhaalde blootstelling optreden. Subletale effecten zijn effecten die optreden als bijen worden blootgesteld aan kleine hoeveelheden giftige stoffen zodat ze er niet onmiddellijk aan dood gaan, maar wel verzwakt worden. Voorbeelden van dergelijke effecten zijn verstoorde navigatie, desoriëntatie, verstoorde communicatie met andere bijen in het volk, aantasting van het leervermogen, aantasting van het hygiënisch gedrag waardoor de bijen er minder in slagen zichzelf goed te wassen en de kast minder goed schoongehouden wordt door de bijen. Door al deze verzwakkende effecten wordt het bijenvolk vatbaarder voor ziekten en kan het op den duur instorten.

Landbouw