"Er is geen vooruitgang rond het terugdringen van de vervuiling door broeikasgassen, er is geen zicht op bijkomende financiering voor landen die de gevolgen van klimaatverandering ondervinden en de gesprekken over een internationaal antwoord op klimaatrampen zitten vast. Wat moeten we doen?" Het wordt stil in de groep met doorwinterde beleidsmedewerkers van de grote milieu- en Noord Zuid-organisaties. Ze weten het even ook niet meer. Rond die drie belangrijke onderwerpen is er hier op de klimaatconferentie in Warschau enkel nog maar achteruitgang geboekt. Japan en Australië zwakten hun engagementen af. Dat is te voelen in de sfeer. Heel wat mensen die ik spreek, zoeken vruchteloos naar de knop die de hele machine opnieuw aan het draaien krijgt.
In de straten, vergaderzalen en perscentra van deze stad botst intussen de oude, fossiele economie als nooit tevoren met de toekomstgerichte economie. De door de Poolse regering georganiseerde bijeenkomst over 'propere steenkool' ligt uit vele hoeken onder vuur. Zozeer dat je je kan afvragen of de Poolse regering haar hand niet heeft overspeeld door danig te provoceren. Tegelijk een klimaattop en een bijeenkomst over de meest vervuilende energiebron organiseren, is geen briljant idee. Wetenschappers haalden op een persconferentie de mythe van "propere steenkool" onderuit. De meest efficiënte steenkoolcentrales zijn nog steeds tweemaal zo vervuilend als gas en vijftien maal zo vervuilend als hernieuwbare energie. Klimaatchef Christiana Figueres geeft een staalharde speech op de conferentie. Ze roept de steenkoolbedrijven op te investeren in hernieuwbare energie. Greenpeace beklom het ministerie van economie en hing er een spandoek op "Wie leidt Polen: de steenkoolindustrie of de bevolking?"
Het koolstofbudget is een concept dat centraal staat in de discussies. Slechts een kwart van de gekende fossiele reserves kan de wereld nog verbranden, wil ze een redelijke kans maken om gevaarlijke klimaatopwarming af te wenden. Ter herinnering: overheden hebben zich al geëngageerd om dat laatste te doen. Maar de implicaties van het koolstofbudget worden nog niet al te goed begrepen. Ook niet in ons land. Heeft het wel zin dat minister-president Peeters dit jaar handelsmissies organiseerde naar Texas en Angola om contracten te tekenen in een industrie die stevig moet krimpen? Moeten Jean-Paul Servais van de FSMA en Luc Coene van de nationale bank niet wijzen op de risico's van investeringen in de koolstofzeepbel, de overwaardering van olie- en steenkoolbedrijven op de beurzen? Een groot deel van het zwarte goud is immers geen goud maar smurrie die beter onder de grond blijft.