Een recente studie van het European Environment Agency (EEA) toont aan dat goed afvalbeheer tot een daling van broeikasgasemissies leidt. Kiezen voor recyclage in de plaats van storten of verbranden zorgt voor minder emissies van methaan uit afvalstorten. Tegelijkertijd verminderen emissies door het vermijden van ontginning voor nieuwe grondstoffen. Naast de besparing op materialen zelf, is recyclage dus ook nog eens goed voor het klimaat. Daarom pleit Bond Beter Leefmilieu voor recyclage in plaats van verbranding voor energiewinning.
De onderzoekers van het EEA berekenden de hoeveelheid broeikasgasemissies ten gevolge van afvalbeheer in Europa (recyclage, verbranding, storten en het transport van afval), en de hoeveelheid emissies die vermeden worden door recyclage en verbranding met energierecuperatie. Want recyclage leidt tot een vermindering van de ontginning van primaire grondstoffen, en energie-opwekking uit afvalverbranding verlaagt de nood aan fossiele brandstoffen. Deze gedeeltelijke levenscyclus-aanpak (gedeeltelijk omdat enkel de afvalfase wordt bekeken, niet de hele productiecyclus) levert enkele interessante resultaten op.
Zo blijkt dat het afvalbeleid in Europa tussen 1995 en 2008 voor een daling van de jaarlijkse emissies heeft gezorgd met 48 miljoen ton CO2-equivalenten. Dit is voornamelijk het gevolg van een vermindering van het gestorte afval onder impuls van de Richtlijn Afvalstorten. Die richtlijn stelt dat biologisch afbreekbaar afval (GFT-afval) niet meer gestort mag worden. Op die manier worden heel wat emissies van het krachtige broeikasgas methaan vermeden. Verder wordt er geschat dat tegen 2020 nog eens extra 62 miljoen ton CO2 bespaard kan worden indien de Kaderrichtlijn Afval volledig geïmplementeerd zou worden door de EU lidstaten. Een verbod op storten, tot slot, zou nog eens 16 miljoen ton CO2 extra besparen, zodat door een doorgedreven afvalbeleid jaarlijks een hoeveelheid broeikasgasemissies vermeden kan worden vergelijkbaar met de huidige emissies van Hongarije.
Nood aan integratie energie- en materialenbeleid
Deze resultaten tonen dus duidelijk de meerwaarde voor de klimaatdoelstellingen van een verbod op storten en verbranden van afval zonder energierecuperatie. Wat ook opvalt is dat de netto broeikasgasemissies voor recyclage lager geschat worden dan voor verbranding met energierecuperatie. Bovendien wordt in deze studie niet de hele levenscyclus van een product bekeken, zodat het geschatte voordeel van recyclage ten opzichte van verbranding voor energiewinning in werkelijkheid nog groter is. Recyclage zorgt er immers voor dat heel wat primaire grondstoffen gespaard worden, met tal van voordelen voor het milieu naast de hier berekende vermeden CO2-uitstoot.
Verbranden van recycleerbaar afval levert dan wel milieuwinst op vlak van CO2-uitstoot, maar het materiaal is voorgoed verloren. Daarom is het belangrijk om, waar mogelijk, recyclage voorrang te geven op verbranden voor energiewinning. Nadat een materiaal verschillende malen een recyclage-kringloop doorlopen heeft en de kwaliteit ervan te laag wordt, kan verbranding de energie uit het materiaal nog recupereren. Op die manier wordt optimaal gebruik gemaakt van de materiaal- en energiewaarde van onze grondstoffen. Jammer genoeg is het vandaag door de groenestroomcertificaten voor veel afvalstromen financieel interessanter om ze te verbranden, dan ze te recycleren. Een doordacht hernieuwbare energiebeleid dat afgestemd is op een duurzaam materialenbeleid is dan ook meer dan nodig.