Vorige week gaf de Vlaamse regering haar voorlopige goedkeuring aan het ruimtelijk uitvoeringsplan (RUP) voor Uplace, dat eerder door de Raad van State werd vernietigd. Tevens werd een aangepaste brownfieldconvenant voor Uplace goedgekeurd. Met deze beslissingen gaat de Vlaamse regering regelrecht in tegen twee van haar eigen doelstellingen: meer kernversterking en minder files op de baan. Bovendien negeert dit RUP de mogelijke ontwikkelingen in Brussel.
Geschiedenis
Even terug in de tijd. In 2011 keurde de vorige Vlaamse regering het ruimtelijk uitvoeringsplan voor het Vlaams strategische gebied rond Brussel goed (RUP VSGB). Dit RUP zet in op het behoud van de groene gordel rond Brussel door bijkomende ruimte voor bedrijven te realiseren via reconversie en hergebruik van gebouwen, of door herinrichting en verdichting van een aantal bedrijventerreinen. Andere uitgangspunten zijn het vermijden van sterk mobiliteitsgenererende activiteiten en het concentreren van nieuwe ontwikkelingen bij openbaar-vervoersassen. Het RUP VSGB heeft dus zeker zijn verdiensten.
Twee controversiële deelprojecten
Helaas bevatte het RUP ook twee sterk gecontesteerde deelprojecten: het Uplace-project in het reconversiegebied Vilvoorde-Machelen en het nieuwe nationale voetbalstadion op parking C aan de Heizel.
Deze projecten zullen dusdanig veel autoverkeer veroorzaken, dat ook de andere onderdelen van het RUP met bereikbaarheidsproblemen te kampen krijgen en hierdoor gehypothekeerd worden. Zelfs met alle bijkomende investeringen in weginfrastructuur en openbaar vervoer – verbreding van de ring, parallelwegen langs de ring, aantakking R22 op R0, verbreding E40 naar Leuven, opwaardering A12 tot autosnelweg, volledige uitvoering Gewestelijk Expresnet (GEN), frequentieverhoging regionale buslijnen, drie nieuwe tramlijnen,,… - zullen de files op de ring in de toekomst alleen maar langer worden en zal ook het sluikverkeer op het lokale wegennet sterk toenemen. De bestaande files op de toegangswegen dgaan nog langer duren, tot buiten de spitsuren en ook in het weekend.
Hoe te rijmen met minder files?
Een topprioriteit uit het Vlaams regeerakkoord is het aanpakken van de files. Hoe dat te rijmen valt met de bevindingen uit het MER, is een raadsel. De Vlaamse regering stelt nu wel dat er extra garanties voorzien zijn voor het openbaar vervoer en dat er geïnvesteerd zal worden in het wegennet, maar zoals het MER aantoonde, is dat een druppel op een hete plaat. De te verwachten mobiliteitsproblemen op de Brusselse ring waren voor de Raad van State de belangrijkste reden om destijds het ruimtelijk uitvoeringsplan voor Uplace te vernietigen. Die mobiliteitsproblemen zullen ook met een nieuwe beslissing niet opgelost raken.
Hoe te rijmen met kernversterking?
De kern van de zaak is de verkeerde ligging van Uplace, op een volledig verzadigde autolocatie buiten de stad. En zo komen we bij een andere doelstelling het regeerakkoord: een kernversterkend beleid. Het regeerakkoord kondigt een beleid inzake kernversterking aan, met de afbakening en ondersteuning van kernwinkelgebieden, het beperken van nieuwe baanwinkels, het afsluiten van handelsconvenanten met gemeenten,… Zo wil de Vlaamse regering zeer terecht de handel in de binnensteden versterken. Hoe Uplace in dat plaatje past, is onduidelijk. Door zijn ligging buiten de kern zal Uplace net een keiharde concurrentie zijn voor de handelskernen van o.m. Brussel, Vilvoorde, Mechelen en Leuven.
Is Brussel nog steeds een witte vlek?
Op veel Vlaamse ruimtelijke plannen is Brussel ingekleurd als een witte vlek. ‘Daar houden we geen rekening mee’, lijkt wel het uitgangspunt. En die houding blijkt nog steeds niet veranderd te zijn, want ook dit RUP negeert de mogelijke ontwikkelingen in Brussel. Ook daar liggen grootse shoppingplannen op tafel in de vorm van het NEO-project op de Heizel, , op een steenworp van Uplace.
Neo-project
Op deze locatie wil de stad Brussel niet alleen de grootste concertzaal van het land laten bouwen, maar ook een nieuw shoppingparadijs, grootschalige kantoren en allerhande recreatieve activiteiten. Dat twee shoppingcentra vlak bij mekaar, die gebruik maken van dezelfde aanvoerroutes, van het goede te veel zijn, beseft iedereen.
Opbodbeleid
In plaats van werk te maken van een overlegd en doordacht ruimtelijk beleid voor Brussel en de Rand, blijven de Vlaamse en Brusselse regering verstrikt in een ondoordacht opbodbeleid. Nochtans was het MER ook op dit punt duidelijk: “Een structureel overleg over de toekomstige economische ontwikkelingen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en het VSGB en over hun wederzijdse grensoverschrijdende milieueffecten is dan ook aangewezen.” Als dat overleg niet plaatsvindt, zullen andere economische ontwikkelingen die voorzien zijn in het RUP en in Brussel onder zware druk komen te staan. Maar dat lijkt noch de Vlaamse regering, noch de regering van het Brussels Gewest te deren, want allebei gaan ze koppig door met hun plannen.