Russisch gas en de energie-onafhankelijkheid van Europa

De situatie in Oekraïne en Rusland zorgt voor heel wat spanning in Europa. Niet in het minst op energievlak. De vraag hoe Europa verder kan zonder afhankelijk te zijn van de grillen van Poetin, wordt weer zeer pertinent. Europa importeerde vorig jaar immers nog één derde van haar gas uit Rusland. 

De Europese Unie ontstond vanuit een energieproject: de Europese gemeenschap voor kolen en staal. Nu, vierenzestig jaar later, is het tijd voor een Europese Energie-Unie 2.0. Dat was de boodschap van Europees president Van Rompuy op de Europese Lentetop op 21 maart. Tijd voor een (van Rusland) onafhankelijke en liefst ook duurzame Europese energie dus. De vraag is alleen hoe.

Schaliegas als gamechanger?

Het bezoek van president Obama aan ons land, zette schaliegas weer duidelijk op de kaart. Als antwoord op de Europese vraag of Obama wil bekijken of hij deze Amerikaanse “gamechanger” kan exporteren naar Europa, stelde de wereldleider dat we best ook in Europese bodem op zoek gaan naar deze nieuwe fossiele brandstof. Bart Sturtewagen van De Standaard stelde het in een opiniestuk vorige week bijzonder scherp: “is er straks nog elektriciteit en warmte als we schaliegas blijven uitsluiten?” We kunnen hem geruststellen. Een gamechanger zal schaliegas niet zijn. Als we al abstractie maken van alle milieu- en economische obstakels, dan nog kan schaliegas in het beste geval 2 tot 3% van de Europese energievraag tegen 2030 dekken. Niet echt overtuigend om onze energie-onafhankelijkheid te verhogen dus.

Energiebesparing als sleutelelement

De Raadsconclusies van de Europese Lentetop leren wat het sleutelelement is in dit energievraagstuk: energiebesparing. Volgens de Europese Raad is een verminderde energievraag de eerste stap om onze energie-onafhankelijkheid te verhogen (en dat we zo bijdragen aan een oplossing voor het klimaatvraagstuk is daarbij mooi meegenomen). Enkele dagen na de Top stelde energiecommissaris Oettinger dat er nood is aan een bindende Europese energiebesparingsdoelstelling. Dit is een sterk signaal met oog op een nieuw Europees energie- en klimaatpakket voor 2030. De huidige voorstellen voor 2030 zijn immers zeer vaag op het vlak van energiebesparing. Een tip voor Oettinger: volgens een studie van het Fraunhoferinstituut kan Europa haar energiegebruik met 40 procent verminderen. Zo maken we meteen komaf met de afhankelijkheid van Russisch gas. 

Hernieuwbare energie

Hernieuwbare energie zorgt voor het sluitstuk van een onafhankelijke en betaalbare energievoorziening. Het is perfect mogelijk om tegen 2050 onze energievraag bijna volledig te dekken met hernieuwbare energie - als we vandaag de juiste keuzes maken. En ook op dat vlak schieten de Europese voorstellen voor 2030 te kort. Europa gaat niet verder dan een voorstel voor 27% hernieuwbare energie tegen 2030. Dit volstaat niet voor een nieuwe Europese Energie-Unie. Enkel door haar ambitie op te schroeven naar 45% hernieuwbare energieproductie tegen 2030, brengt de unie een gemeenschappelijk project van betaalbare, zekere én duurzame energie binnen bereik.

Laat ons hopen dat de crisis in Oekraïne toch een positieve kant heeft: met name dat de Europese lidstaten effectief eens ernstig gaan nadenken over hoe we in de toekomst kunnen komen tot een duurzame en onafhankelijke Europese Energie Gemeenschap.

Windenergie Energiebesparing