Het programma van sp.a voor de komende legislatuur maakt een aantal duidelijke keuzes: een progressief milieubeleid, een meer duurzame aanpak van onze economie, herstel van het respect voor het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen, een doordachte ontwikkeling van onze havens, met nadruk op toegevoegde waarde en jobs, niet op maximalisering van het containervervoer. De partij ziet ook de nood van een grondige transitie van onze economie naar toekomstgerichte activiteiten, die tevens duurzaam zullen zijn. De steun voor hernieuwbare energie en energie-efficiëntie is onvoorwaardelijk.
Jammer dat dit degelijk programma wordt afgezwakt door het verzet tegen een structurele aanpak van een aantal problemen. Als een van de enige Vlaamse partijen blijft sp.a een veralgemeende slimme kilometerheffing afwijzen. Over de inzet van economische instrumenten in het milieubeleid geen woord. Zo raken we er natuurlijk nooit. Zowel de kilometerheffing als de inzet van economische instrumenten, komen uit allerlei studies systematisch naar voor als de meest efficiënte instrumenten. De sp.a moet soms ook eens de electorale koudwatervrees overwinnen. Wie a zegt, moet soms ook eens b durven zeggen.
Positief
+ Sp.a besteedt veel aandacht aan duurzame innovatie, met oog voor ecologie, ‘cradle to cradle’ en levenscyclusdenken. De overheid krijgt trekkersrol via vergroening overheidaankopen (100 % duurzaam tegen 2015).
+ Sp.a neemt een zeer duidelijk standpunt in inzake ‘missing links’ in het weggenet: enkel diegene die voorzien zijn in het RSV kunnen worden uitgevoerd, en telkens na een zorgvuldige planning.
+ Sp.a kiest voor meer openbaar vervoer, betere integratie tussen de aanbieders, vlotter stadsverkeer.
+ Sp.a wil sociale verhuurmaatschappijen beter ondersteunen om energiezuinig te bouwen.
+ Sp.a wil de energieprestatienormen voor nieuwbouw trapsgewijs verstrengen, en pleit voor passiefstandaard.
+ Sp.a wil sterk inzetten op uitbreiden van het fietswegen en voetwegennet.
+ Sp.a wil de ontwikkeling van onze havens en de logistiek beheersbaar houden. De partij kiest voor economische ontwikkeling van havengebonden activiteiten met toegevoegde waard een tewerkstelling en dus niet voor ongeremde containertrafiek.
+ Sp.a wil dat bestaande bedrijventerreinen veel beter benut worden, in plaats van het steeds maar creëren van bijkomende terreinen ten koste van de open ruimte. Bijkomend industriegebied moet prioritair gecreëerd worden op brownfields in industriegebied.
+ Sp.a wil fiscale voordelen voor energiebesparende maatregelen vervangen door premies.
+ Sp.a wil investeren in duurzame ‘eco-industrieparken’, waar onder meer reststromen uitgewisseld worden.
+ Sp.a heeft een duidelijke visie op adaptatie (aan de klimaatverandering) en op de nood aan afkoppelen van regenwater van de riolen en op infiltratie van regenwater.
Neutraal
+/- Sp.a wil een hervorming van de BIV en wegentaks, maar geeft niet aan dat ze dat wil doen op basis van Ecoscore. Had daar onder de vorige legislatuur trouwens meer werk kunnen van maken.
+/- Sp.a wil de economie vergroenen, maar geeft niet aan wat de spitssectoren voor de toekomst zijn. Een echt transitieplan ontbreekt vooralsnog.
+/- Sp.a wil dat bestaande bedrijventerreinen veel beter benut worden, in plaats van het steeds maar creëren van bijkomende terreinen ten koste van de open ruimte. Toch gaat de partij uit van 6000 ha extra bedrijventerreinen (beslissing van vorige regering). Bijkomend industriegebied moet wel prioritair gecreëerd worden op brownfields in industriegebied.
+/- Sp.a blijkt, inzake landbouw en milieu, weinig te vertellen te hebben. Niets over mestbeleid, niets over GGO’s, noch over pesticidengebruik. Wel heeft de partij oog voor positieve ontwikkelingen in de landbouw; biolandbouw, hoevetoerisme, …. Inzake erosiebestrijding kiest de Sp.a er voor de boer te vergoeden, in plaats van een verplichting in te voeren.
Nergatief
- Sp.a vermeldt nergens de noodzakelijke inzet van economische instrumenten in het milieu- en klimaatbeleid. Geen progressieve tarifering van energie, geen kilometerheffing voor auto’s. De tekst levert zelfs een eerder populistische kritiek op economische instrumenten: ‘het kan niet de bedoeling zijn dat de betaler mag vervuilen’. Een stevige stap achteruit!
- Sp.a wil dat de Vlaamse overheid ervoor zorgt dat de noodzakelijke investeringen in riolering en waterzuivering de waterfactuur niet doet oplopen, bv. door het geven van subsidies. Het is duidelijk dat dit niet haalbaar is voor de Vlaamse begroting.
Bespreking
Sp.a kiest voor een positief en progressief milieubeleid en wil de duurzaamheidsdimensie beter ontwikkelen in overheid en economie. Haar visie ter zake mag gerust verder ontwikkeld worden, maar een aantal elementen zijn reeds duidelijk: in het grote debat over welke economische ontwikkeling in de havens (en de rol van logistiek in Vlaanderen) trekt sp.a duidelijke lijnen. Het siert de partij dat zij resoluut gaat voor havengebonden economische ontwikkeling, met nadruk op toegevoegde waarde en tewerkstelling en niet op het maximaliseren van het containervervoer.
Consequent met deze visie kiest de sp.a voor het vasthouden aan het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen: de missing links die daarin voorzien zijn worden uitgevoerd, van andere ‘missing links’ die links en rechts opduiken, wil de partij niet weten. Deze correcte en onderbouwde benadering botst evenwel met het feit dat de sp.a zich blijft verzetten tegen de invoering van een kilometerheffing voor personenwagens. Enkel door het invoeren van zulke heffing zullen we de mobiliteitsdruk op ons wegennet kunnen beheersen. De – zeer positieve – plannen die de sp.a in petto heeft voor het openbaar vervoer zullen op zich niet volstaan om de mens terug uit de file te halen.
Dat de sp.a een van de actieve verdedigers is van hernieuwbare energie is uiteraard positief. Net als de wil van de partij om te evolueren naar een passiefstandaard voor nieuwbouwhuizen en haar zorg om ook de sociale dimensie van het zuinig energiebeleid niet uit het oog te verliezen.
Toch heeft de sp.a het af en toe moeilijk om – electoraal wellicht moeilijker – keuzes te maken. Vooral het feit dat de sp.a afstand neemt van de economische instrumenten (zeg maar heffingen) die tot doel hebben de externe veroorzaakte kost van milieuvervuiling aan de vervuiler door te rekenen, baart toch wel zorgen. Dat de partij daarbij de populistische toer opgaat ‘het kan niet zijn dat de betaler mag vervuilen’ is eerder zorgwekkend: economische instrumenten zorgen er juist heel vaak voor dat de vervuiling afneemt of ophoudt. En ook het ontbreken van een coherente visie op de Vlaamse landbouw kan bezwaarlijk moedig worden genoemd.
Toch kunnen we besluiten dat het correct uitvoeren van het sp.a-programma op heel wat terreinen, Vlaanderen al een heel stuk op weg zou zetten naar een gezond en welvarende regio.