Onze haperende kerncentrales verhitten al maanden de gemoederen. Komen we zonder die oude mastodonten de winter door? Of zal het licht uitgaan? Het tweede lijkt hoe langer hoe meer een mogelijkheid. Netbeheerder ELIA windt er geen doekjes om: de situatie zal krap zijn deze winter. De kans is dan ook reëel dat ELIA gecontroleerd een aantal zones afschakelt om te vermijden dat overal het licht uitgaat. Het debat over de falende kerncentrales en onze bevoorradingszekerheid, gaat vandaag dan ook vooral over het befaamde afschakelplan. Het gaat zo ver, dat er zelfs communautaire heisa over ontstaat.
De vraag of stad x of y of gewest w of z minder stroom zal ontvangen lijkt plots de hamvraag. Oplossingen die een afschakeling kunnen vermijden, zoals doorgedreven energiebesparing , dreigen daarbij te verdwijnen op de achtergrond. Op de korte termijn kan er toch niets meer, zo luidt het. “We hebben alles al uit de kast gehaald”, aldus staatssecretaris voor energie Fonck op een hoorzitting in het federaal parlement. De mogelijkheden van elektriciteitsbesparing belanden daarbij stelselmatig in de vergeethoek. De bevoegde staatssecretaris komt niet verder dan een triestig A4tje met energiebesparingstips dat je moet zoeken op de website van de administratie. Eén van die tips: “haal meer natuurlijk daglicht naar binnen”. Niet evident op een koude en donkere winteravond….
De nijpende situatie van deze winter biedt nochtans een gigantische opportuniteit om ons enorme potentieel aan elektriciteitsbesparing aan te boren. Japan toont aan dat er veel mogelijkheid is op korte termijn. Een brede mobilisatie zorgde voor een spectaculaire daling van het verbruik op een paar maanden tijd. Door de “Setsuden” campagne letten niet alleen gezinnen massaal op hun verbruik, maar springen ook bedrijven op de kar. Met effect: vandaag is bijna een derde van de nucleaire capaciteit uitgespaard dankzij energiebesparing.
Hét voordeel van elektriciteitsbesparing is dat het niet alleen voor deze winter, maar vooral ook voor de komende (allicht krappe) winters, een oplossing kan bieden. Het is dan ook onbegrijpelijk dat we op dat vlak amper iets zien bewegen. Of het moet zijn dat niet alleen van het afschakelplan, maar ook van elektriciteitsbesparing een communautaire kwestie gemaakt wordt? De federale overheid wil niets doen omdat het “haar bevoegdheid niet is” en de Vlaamse en Waalse overheden schieten niet in actie omdat bevoorradingszekerheid niet hun verantwoordelijkheid is. Je zou denken dat we aan de vooravond van een mogelijke crisis, die zaken toch aan de kant kunnen schuiven.