De Vlaamse Regering heeft op vrijdag 1 juni principieel beslist tot definitieve vaststelling van het gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan 'Optimalisatie van het hoogspanningsnet in Vlaanderen'. Het GRUP moet vooral toelaten dat Elia, die verantwoordelijk is voor het vervoer van elektriciteit, een nieuwe 380kV hoogspanningslijn voorziet tussen Zomergem en Zeebrugge: het project Stevin. Het project moet de elektriciteitsbevoorrading van de West-Vlaamse regio en de economische ontwikkeling van de haven van Zeebrugge verzekeren. Het project is ook nodig om de groene elektriciteit van de windmolenparken naar het binnenland te transporteren.
Bewoners en verschillende gemeentebesturen langs het tracé hadden bezwaren ingediend om de regering en Elia ertoe te dwingen de leidingen ondergronds te leggen. Zo hoopte men visuele hinder en mogelijke gezondheidsproblemen te vermijden. Ook Bond Beter Leefmilieu diende een bezwaarschrift in en riep de overheid onder meer op om de volledige ondergrondse aanleg diepgaand te onderzoeken en voldoende rekening te houden met de mogelijke gezondheidsrisico’s.
Behalve tien kilometer in West-Vlaanderen besliste de Vlaamse regering nu dat het volledige nieuwe hoogspanningstraject tussen Zeebrugge en Zomergem bovengronds zal worden aangelegd. Een ondergrondse versie bleek té duur voor netwerkbeheerder Elia. Over dit besluit wordt nu nog het advies ingewonnen van de Raad van State. Opmerkelijk is wel dat Elia verplicht wordt om de huizen te kopen van omwonenden die weg willen trekken. Wie besluit te blijven wonen onder de hoogspanningslijn, krijgt een schadevergoeding voor het geleden nadeel ter waarde van maximaal een kwart van de waarde van het huis.
Op zich is het positief dat de omwonenden, in het kader van het voorzorgbeginsel, de mogelijkheid krijgen hun huis te verkopen of financiële compensatie kunnen krijgen. Experts geven immers aan dat er voldoende reden is tot bezorgdheid over de gezondheidsrisico’s van hoogspanningslijnen. Er zijn sterke aanwijzingen dat de magnetische velden van bovengrondse hoogspanningslijnen een invloed hebben op het aantal gevallen van leukemie bij kinderen.
Anderzijds roept de maatregel ook vragen op. Zo stelt Elia dat ze enkel uitbetalen voor ‘het visuele nadeel' en dat ze van plan is om de opgekochte huizen opnieuw te verkopen. Woningen tot 30 meter aan elke kant van de hoogspanningslijn komen in aanmerking voor een vergoeding. Wat met het visuele nadeel van een bewoner die op 31 meter van de hoogspanningslijn woont? Die heeft blijkbaar pech.
Elia wil duidelijk laten uitschijnen dat hoogspanningslijnen geen aanleiding geven tot mogelijke gezondheidsproblemen. Dit, terwijl de Vlaamse ministers van Welzijn en Zorg Jo Vandeurzen (CD&V) en Joke Schauvlieghe (CD&V) van Leefmilieu wel waarschuwen voor de gezondheidsrisico's. De verwarring bij de bewoners over. mogelijke gezondheidsrisico’s blijft groot en de maatregel lijkt eerder een doekje voor het bloeden.
Als de overheid zich werkelijk zorgen maakt over de mogelijke gezondheidsrisico’s voor de bewoners, lijkt het aangewezen om normen op te stellen voor blootstelling aan magnetische velden. De financiële compensatie kan dan worden gekoppeld aan de werkelijk gemeten waarden in plaats van lukraak een corridor van 30 meter af te bakenen. Een grondige kosten-batenanalyse in verband met de ondergrondse leidingen waarin ook kosten en baten worden meegenomen (ook de kosten voor de compensatie) dringt zich op.