De lage olieprijs zal de consumptie aanzwengelen en zo de economie goed doen. Als de overheid een deel van de prijsdaling omzet in een loonlastenverlaging verdubbelt het economisch voordeel.
Een tijd geleden was u blij wanneer de dieselprijs naar 1,2 euro zakte. Plots kostte een volle tank 20 euro minder dan enkele maanden eerder. Nu de prijs onder de 1 euro daalt, bent u ongetwijfeld nóg gelukkiger. Maar als u rechtlijnig bent in de beleving, dan zou u nog steeds tevreden moeten zijn als de prijs terug naar 1,2 euro stijgt.
Stel u nu voor dat zoiets het effect is van een accijnsverhoging. Waarschijnlijk slaat de stemming dan snel om: ‘vadertje staat zit weer aan m’n centen.’
Als zo’n accijnsverhoging gebruikt wordt voor een belastingverschuiving of tax shift is het nochtans een goede zaak, ook voor u. Wanneer de overheid de hogere inkomsten uit brandstofaccijnzen integraal gebruikt om de loonlasten te verlagen, zorgt ze evengoed voor meer koopkracht want uw nettoloon neemt (na verloop van tijd) toe. De werkgelegenheid zal er sneller door stijgen dan nu.
Een accijnsverhoging kan ook de negatieve effecten van de lage olieprijs opvangen. Het risico bestaat dat we met z’n allen nog meer gaan rondrijden. Waardoor de files langer worden en de luchtvervuiling toeneemt. Die filekost loopt volgens de OESO nu al op tot 2% van het bbp. Hoeveel zal het brandstofverbruik toenemen door de lagere prijs? Studies komen op een prijselasticiteit van de vraag uit van -0,2 tot -0,3. Dat betekent dat een halvering van de prijs aan de pomp het brandstofverbruik doet toenemen met 15%. Zoiets is dramatisch voor de files en de luchtvervuiling.
Zo’n vaart hoeft het niet te lopen. Er zijn redenen waarom de prijselasticiteit lager is dan in het verleden. Zo voelen de honderdduizenden automobilisten met een bedrijfswagen en tankkaart de prijsdaling niet of nauwelijks, waardoor ze niet tot meerverbruik aanzet. Ook zetten de huidige files vanzelf een rem op meer autokilometers. En tenslotte vangt Europese normering veranderende aankoopkeuzes op. Als consumenten plots weer meer verbruikende wagens kopen, halen de producenten de CO2-normen niet. Ze zullen dan zuinige wagens goedkoper en brandstof verspillende duurder moeten maken.
Maar zelfs een lichte verhoging van het brandstofverbruik zou al een slechte zaak zijn voor de file- en milieukost van het wegverkeer. De overheid kan dat risico wegnemen en de economie verder aanzwengelen door lasten te verschuiven van arbeid naar brandstof. In de eerste plaats door de accijnzen op diesel gelijk te schakelen met die op benzine. U hoeft er zelfs niet ongelukkiger van te worden. Tenminste, als u rechtlijnig bent in de beleving.
Mathias Bienstman