Woensdag stemde het Europees Parlement over de herziening van de richtlijn nationale emissieplafonds. Die legt voor alle lidstaten limieten vast voor de uitstoot van luchtvervuilende stoffen zoals fijn stof, stikstofoxiden en methaan. Het goede nieuws is dat de plafonds bindend worden tegen 2025. Het mindere nieuws: de plafonds zijn te zwak. Veeteelt, goed voor meer dan 25% van de methaanuitstoot, blijft grotendeels buiten schot.
400.000 voortijdige overlijdens
Luchtverontreiniging veroorzaakt in de EU jaarlijks naar schatting 400.000 voortijdige overlijdens. Daarom beslisten de Parlementsleden om nationale plafonds voor zes van de meest vervuilende stoffen aan te scherpen. De nieuwe doelstellingen zijn bindend en moeten gehaald worden in 2025. Dat is goed nieuws, want het voorstel van de Europese Commissie stelde 2030 als streefdatum voorop.
De door het parlement goedgekeurde plafonds zijn wel aan de zwakke kant. Vanuit de milieubeweging werd gepleit voor meer ambitieuze doelstellingen, die ook werden voorgesteld door de Commissie Leefmilieu van het Europees parlement. Met deze ambitieuze doelstelling zouden er 42.000 vroegtijdige overlijdens per jaar minder te betreuren zijn, dan met de plafonds die nu werden goedgekeurd.
Door lobbywerk vanuit het bedrijfsleven werden de striktere plafonds tegengehouden, uit schrik voor te hoge kosten. Dat is kortzichtig, want de kosten voor de volksgezondheid door luchtvervuiling zijn enorm. Luchtvervuiling leidt tot hartaanvallen, kanker en luchtweginfecties zoals COPD. Volgens de impactevaluatie die werd uitgevoerd bij het opmaken van de richtlijn, schommelen deze kosten tussen de 330 en 940 miljard euro per jaar.
Gas terugnemen
Methaan is voor de eerste keer opgenomen in de richtlijn. Dat is een goede zaak, want methaan veroorzaakt ozonvorming en is een tweeënzeventig keer krachtiger broeikasgas dan CO2. De belangrijkste bron is de intensieve veeteelt: 70% van de methaanuitstoot ontstaat bij het verteringsproces van koeien. Landbouw is verantwoordelijk voor 10% van de broeikasgasemissies in Europa.
Toch weigert het Europees Parlement de te grote veestapel aan banden te leggen. Terwijl enkel dit een structurele aanpak van de methaanuitstoot en de daaruit volgende milieu- en gezondheidsproblemen kan betekenen. Parlementslid Pernicola Pedicini verwoordde het zo: “Europa moet beslissen of het de belangen van een kleine minderheid moet beschermen boven de gezondheid van velen.”
Het European Environmental Bureau (EEB) geeft de bronnen en gevolgen van landbouwemissies voor de gezondheid weer.
Wordt vervolgd
In december ligt het gestemde voorstel op de tafel van de milieuministers van de verschillende lidstaten. Die beloven alvast te kiezen voor een flexibele invulling van de normen.
Het is echter duidelijk dat zonder structurele aanpak de globale uitstoot door de veeteelt niet zal dalen. De klimaattop in Parijs moet dan ook de vraag naar een wereldwijde aanpak van overmatige vleesconsumptie als centraal thema op de agenda zetten.