Nu de broeikasgassen in de atmosfeer een alarmpeil bereiken, is de tijd rijp voor politiek leiderschap. Alleen is het in Vlaanderen nog even wachten op een toppoliticus die het thema van de energietransitie opnieuw bovenaan de agenda plaatst.
Voor het eerst in de geschiedenis van de mens heeft de CO2 concentratie in de atmosfeer het alarmpeil van 400 deeltjes C02 per miljoen (ppm) overschreden. 3 miljoen jaar terug in de tijd, bevatte de atmosfeer even veel broeikasgassen. De klimatologische omstandigheden toen, in het Plioceen, zijn onvergelijkbaar met degene waarin de moderne mens tot wasdom kwam. De afgelopen 800.000 jaar fluctueerde het CO2 peil in de atmosfeer tussen de 180 ppm (ijstijden) en 280 ppm (warme perioden). De homo sapiens is goed 200.000 jaar oud.
Ieder jaar stijgt het aantal CO2-deeltjes. Oorzaak: we verbranden wereldwijd veel te veel steenkool, olie en gas. De gevolgen van de klimaatverandering zijn al uitvoerig beschreven. Met deze C02 concentratie wordt het sowieso gemiddeld 1,5 graden warmer. De zeespiegel stijgt bijna een meter en we krijgen meer extreem weer. Maar het is nog steeds mogelijk om ergere vormen van opwarming af te wenden. Al in 2010 besliste de wereldgemeenschap verenigd op een ‘klimaattop’ dat ze gevaarlijke klimaatverandering wil vermijden. Doel: de opwarming van de aarde beperken tot minder dan 2 graden. Daarvoor moeten de geïndustrialiseerde landen zoals België 95% minder broeikasgassen uitstoten tegen het midden van de eeuw.
Wil tot verandering
De Europese Unie heeft die doelstellingen onderschreven. Maar het klimaatbeleid loopt momenteel spaak in de concrete uitvoering. Zo wordt er in de EU opnieuw meer steenkool verbrand omdat de kost van vervuiling (de koolstofprijs) zich op een tiende van een redelijk niveau bevindt. Met de economische crisis smelt de wil om iets aan het stokkend klimaatbeleid te doen even snel weg als de poolkappen. Alles staat opnieuw in het teken van de concurrentieslag met andere landen. Nochtans is zo goed als alle technologie voor handen om de vervuiling terug te dringen. Maar een gemakkelijke klus is het allerminst. Het is niet omdat iets kan, dat het ook gebeurt. De benodigde investeringen, gedragswijzigingen of structuurveranderingen zijn historisch ongewoon tot ongezien. De politici die we nu al kennen, deze politieke generatie zal ze in gang moeten zetten.
Politici kunnen ten rade gaan bij eerdere generaties die ook het schijnbaar onmogelijke realiseerden. Denk aan Churchill die er in slaagde de oorlogsinspanning in het Verenigd Koninkrijk dramatisch op te voeren. Z’n legendarische uitspraak “Ik heb niets anders te bieden dan bloed, hard werk, tranen en zweet" geeft onmiddellijk aan dat we in ons een ander tijdvak bevinden. Heel anders gaat het er nu aan toe. Sommige politici durven de benodigde klimaatmaatregelen zelfs niet te benoemen uit vrees voor de kiezer. Na de zomer krijgen ze een nieuwe kans. Dan verschijnt in drie delen een overzichtsrapport van het IPCC dat alle klimaatkennis op een rijtje plaatst. Het is de ideale aanleiding om de energietransitie opnieuw bovenaan de politieke agenda te plaatsen.