De Universiteit Gent besliste op 1 december om niet langer te investeren in fossiele brandstofbedrijven. De UGent is zo de eerste Belgische universiteit die haar centen niet langer in steenkool, olie en gas belegt. Een slimme zet. Want naast de schade aan klimaat, mens en milieu, dragen fossiele investeringen ook ernstige financiële risico’s met zich mee. Benieuwd welke onderwijsinstellingen zullen volgen.
Meest ambitieuze desinvestering wereldwijd
De Gentse universiteit toont zich erg ambitieus. De criteria die ze hanteert om fossiele brandstofbedrijven uit te sluiten van hun investeringsportefeuille, gaan heel wat verder dan het engagement tot fossielvrij beleggen dat andere universiteiten, pensioenfondsen en overheden wereldwijd aangaan. UGent zet hiermee een nieuwe standaard op het nationale én internationale toneel.
Daarnaast neemt de UGent 10% van haar investeringsportefeuille in eigen beheer. Met die 23 miljoen euro gaat de universiteit lokale en duurzame projecten (met een stabiel rendement) financieren, zonder dat het winstmotief centraal staat. Zo komt er een nieuwe coöperatieve windmolen op het universiteitsterrein.
Fossiele investeringen en hun financiële risico’s
De UGent doet een slimme zet. Want naast de schade aan klimaat, mens en milieu, dragen fossiele investeringen ook ernstige financiële risico’s met zich mee. Om de doelstellingen uit het klimaatakkoord van Parijs te realiseren, moet 85% van de fossiele brandstofvoorraden in de grond blijven. Die zijn economisch gezien dus niets meer waard.
Toch is de huidige waarde van fossiele brandstofreserves in belangrijke mate gebaseerd op de aanname dat ze volledig geëxploiteerd zullen worden. Daarom erkennen steeds meer experten het risico op een zogenaamde koolstofzeepbel. Zo wees BlackRock, wereldwijd de grootste vermogensbeheerder, op het gevaar van ‘stranded assets’: fossiele energiebronnen of -centrales die in de komende jaren meer zullen kosten dan ze opbrengen.
En de andere universiteiten?
Het engagement van de UGent kwam niet uit de lucht gevallen. Begin 2015 zette de duurzame studentenvereniging d’Urgent het topic op de agenda. Ook aan de VUB, ULB, ULiège, UCL en KU Leuven voeren studenten desinvesteringscampagnes. Toch bleven de desinvesteringsengagementen van deze universiteiten tot op heden beperkt. De KU Leuven besliste bijvoorbeeld om haar rechtstreekse beleggingen ter waarde van 3,8 miljoen euro in een specifiek petroleumfonds te verkopen, maar investeert via andere fondsen (o.a. het pensioenfonds ter waarde van 80 miljoen euro) nog steeds in fossiele energie. Hopelijk zet de beslissing van de UGent hen aan tot meer ambitie.
Intussen gaat de divesteringsbeweging als een lopend vuur de wereld rond. Wereldwijd besloten bijna 700 instanties (universiteiten, religieuze instituten, maar ook steden als Seattle, Melbourne en Berlijn én grote financiële spelers zoals het Noors pensioenfonds) om niet langer te investeren in fossiele energie: samen goed voor 5,58 biljoen dollar.
Zelf desinvesteren?
Beleggingen vormen een sterke hefboom voor een duurzaam en toekomstgericht beleid. Daarom bracht Transitienetwerk Middenveld een brochure uit om financiële beheerders in organisaties te helpen hun institutionele middelen duurzaam te beleggen.
