De manier waarop nieuwe woningen gebouwd worden, heeft een grote impact op de financiën van steden en gemeenten. Door open ruimte te verkavelen buiten de stads- of dorpskernen, moet de overheid meer budget uitgeven voor onderhoud van wegen en riolering, watervoorziening of elektriciteit. Zo dreigt de gemeente zichzelf te verarmen, omdat de uitgaven niet opwegen tegen de extra belastinginkomsten van nieuwe inwoners. Maar als gemeenten beslissen nieuwe woningen te bouwen in de kernen, kunnen de inkomsten vier keer zo groot zijn. Dat blijkt uit een nieuwe rekentool die voor Amerikaanse steden en gemeenten is ontwikkeld.
Minder kosten dankzij dichte kern
De Amerikaanse ngo Smarth Growth America ontwikkelde een tool waarmee een overheid kan berekenen welke inkomsten en uitgaven nieuwe woonontwikkelingen met zich meebrengen. Het rekenmodel kan verschillende scenario’s voor woonuitbreiding of wooninbreiding vergelijken. Het model berekent de extra belastinginkomsten die een overheid ontvangt van nieuwe inwoners en geeft eveneens een overzicht van de extra overheidsuitgaven die daartegenover staan.
De onderzoekers pasten hun rekenmodel toe op de stad Macon, een middelgrote stad van ongeveer 100.000 inwoners aan de oostkust van de VS. Het stadsbestuur wil ruimte voor 1.000 nieuwe woningen voorzien om de verwachte bevolkingsgroei op te vangen. Hiervoor zijn vier scenario’s in rekening gebracht: twee scenario’s waarbij open ruimte buiten de stad wordt verkaveld in nieuwe suburbs en twee inbreidingsscenario’s waarbij de nieuwe woningen worden gebouwd in de stadskern. Alle scenario’s gaan uit van hetzelfde programma: 200 gezinswoningen, 800 appartementen en de daarbij horende ruimte voor lokale voorzieningen en winkels.
Meer inkomsten, minder uitgaven
Uit de berekening blijkt dat de inkomsten voor de gemeente tot vier maal hoger liggen bij een kernversterkend scenario dan bij een scenario waarbij men kiest voor het aanleggen van nieuwe suburbs. Dit komt enerzijds omdat de gemeente veel minder onderhoudskosten heeft voor wegen of riolering en anderzijds omdat de vastgoedprijzen in de stad hoger liggen, waardoor de gemeente ook meer belastinginkomsten uit vastgoed ontvangt. Uit de rekentool blijkt bovendien dat als de gemeente zou kiezen voor een woonuitbreiding buiten de stad, het stadsbestuur op termijn meer uitgaven zal moeten maken dan er nieuwe belastinginkomsten binnenkomen. In dit geval zou de stad zichzelf dus verarmen.
De rekentool is helaas enkel van toepassing op Amerikaanse steden, omwille van een andere fiscaliteit en andere bevoegdheden. Hoog tijd dat ook voor Vlaanderen een gelijkaardige rekentool wordt ontwikkeld. Want ook bij ons wordt aan een hoog tempo open ruimte buiten de steden en dorpskernen verkaveld, a rato van 6 hectare per dag. En ook bij ons zorgt dat voor veel extra uitgaven voor wegenonderhoud, riolering of andere nutsvoorzieningen.
Ook veel andere voordelen
Behalve gezonde financiën voor de gemeente, heeft kernversterking nog vele andere voordelen, zoals minder auto- en meer fietsverkeer, minder energieverbruik door meer aaneengesloten bouwen, behoud van open ruimte en natuur,… Om die vele voordelen in de verf te zetten, start Bond Beter Leefmilieu deze maand met het project ‘Levendige stads- en dorpskernen voor een klimaatneutraal Vlaams-Brabant'. Samen met gemeentebesturen willen we recepten voor kernversterking uitwerken, als strategie voor een klimaatneutraal Vlaams-Brabant. De startdag van het project vindt plaats op maandag 22 juni 2015 in het provinciehuis van Vlaams-Brabant in Leuven.
> Voor info: www.kernversterking.be