Vorige week maakte Etienne Schouppe, federaal staatssecretaris van mobiliteit, eveneens bevoegd voor de Noordzee, bekend dat het piloot project “fishing for litter” uitgebreid wordt. Dit Noord-Europese project vraagt vissers om de hoeveelheid zwerfafval dat zich in onze Noordzee bevindt aan te pakken. Concreet betekent dit dat ze opgevist zwerfafval niet meer terug in zee kieperen, maar apart bijhouden in speciaal daarvoor voorziene zakken. Deze zakken worden dan aan land als restafval behandeld. De vissers krijgen per gevulde zak van ongeveer 1 ku bieke meter een vergoeding van 10 euro. Met het ambitieniveau van een halve tot 2 ton per maand aan opgehaald afval zal dit initiatief de begroting wel niet doen ontsporen, zoveel is zeker.
Schouppe schat dat er zo’n 600.000 ku bieke meter zwerfafval op zee te vinden is. Schotse studies hebben uitgewezen dat bijna 60% van dergelijk afval bestaat uit kunststoffen zoals touwen, handschoenen en flessen, 21% uit metaal, 14% textiel en zo’n 7% hout. Dit slaat enkel op het zwerfafval dat groot genoeg is om opgevist te worden.
Dit heel beperkt, maar toch positief initiatief, is geen liefdadigheidsproject. Zo lijden vissers economische schade door het zwerfafval: het vervuilt de visvangst, beschadigt netten en kan verward geraken rond schroeven. In de Schotse wateren schatten studies de kost van dit alles op minstens 7000 euro per boot per jaar.
Het interessante aan dit verhaal is dat dit hopelijk de vissers zal sensibiliseren rond het zwerfafval op zee. Dergelijk afval heeft vele bronnen, waaronder uiteraard ook de zeevaart zelf: een illustratie dat “weg” in de zin van iets “weggooien” eigenlijk niet bestaat. Dit sensibiliserend effect kan op termijn wel belangrijker worden dan de paar tientallen tonnen afval die de vissers volgens Schouppe zullen aan land brengen.
Naar analogie van de transitie naar duurzame landbouw, zou het mooi zijn om dit te zien als een eerste bescheiden stapje van een transitie van de visindustrie naar een duurzame visserij?