Vanaf volgend jaar betalen bedrijven een kleiner deel van de groenestroomfactuur. De NMBS, gezinnen en kmo’s moeten meer ophoesten. Dat blijkt uit een beslissing die de Vlaamse Regering in alle stilte wil doordrukken. Met deze doorschuifoperatie dreigt de minister het draagvlak voor de energietransitie te ondergraven, zo stellen Samenlevingsopbouw, ABVV, ACV en Bond Beter Leefmilieu. “Morgen ligt deze beslissing voor in de energiecommissie van het Vlaams Parlement. We vragen de parlementsleden om deze ondemocratische beslissing niet te steunen. De financiering van de energietransitie vraagt een transparant en onderbouwd debat, geen eenzijdige doorschuifoperatie achter de schermen.”
Bedrijven betalen minder
Via een bijdrage op onze elektriciteitsfactuur investeren we allemaal mee in hernieuwbare energie. Grote ondernemingen zijn voor een deel vrijgesteld voor de ondersteuning van hernieuwbare elektriciteit. Om concurrentieverlies bij een te hoge elektriciteitsfactuur te vermijden, bedongen grote bedrijven een serieuze korting op deze bijdrage. De echt energie-intensieve bedrijven betalen zelfs helemaal niets. Daardoor komt er meer op de schouders van gezinnen en kmo’s terecht. De regering besliste om de bedrijven nóg minder te laten bijdragen. Dit gebeurde echter zonder enige toelichting of debat. Bovendien moet de NMBS op haar korting op de groenestroomfactuur inleveren. Nu de spoorwegmaatschappij meer moet betalen voor haar elektriciteit, zal ook de treinreiziger dat voelen. Lees: de factuur van de energietransitie komt nog meer op het bord van gezinnen en kmo’s.
Nood aan debat
Wil de regering een draagvlak voor haar beleid? Dan moet ze het geweer van schouder veranderen. De financiering van de energietransitie regel je niet zomaar tussendoor. Daarvoor is een grondig en onderbouwd debat nodig in overleg met de stakeholders. Daarbij moeten volgende vragen op tafel:
● Wat is de juiste impact van de groenestroombijdrage op de concurrentiepositie van onze bedrijven?
Bert De Wel van ACV stelt: “We zagen nog geen objectieve cijfers over de ware impact van de groenestroomfactuur op de concurrentiepositie. Cijfers van de CREG leren dat de dalende energieprijzen voor bedrijven de bijdrage voor hernieuwbare energie (deels) compenseert. Dit geldt niet voor gezinnen en toch betalen zij het leeuwendeel van de koek. Dat kan niet de bedoeling zijn.”
● Welke last ligt er op de schouders van gezinnen in armoede?
“De groep mensen die hun energiefactuur niet meer kan betalen, zal alleen maar groter worden. Kwetsbare gezinnen die verwarmen op elektriciteit of die niet de mogelijkheid hebben om oude huishoudtoestellen te vervangen zijn bijzonder vatbaar voor prijsstijgingen. Door de financiering van de transitie eenzijdig op de gezinnen af te schuiven, dreigen we te dweilen met de kraan open”, aldus Leen Smets van Samenlevingsopbouw. “We vragen dat er in het energiebeleid ook voor de financieringsvraagstukken veel meer rekening gehouden wordt met deze doelgroep. Daarnaast moeten energiebesparende investeringen mensen wapenen tegen energiearmoede.”
● Willen we de transitie verder financieren via de elektriciteitsfactuur? Of gebeuren deze investeringen beter met een bijdrage via het gas- en stookoliegebruik?
Een prijssignaal via de energiefactuur is nodig, maar het kan niet de bedoeling zijn om alles via de elektriciteitsfactuur éénzijdig door te schuiven naar de gezinnen. “Een financiering van de energietransitie waarin economie, ecologie en sociaal beleid kán samen gaan”, zo stelt Sara Van Dyck van BBL. “Door eenzijdig beslissingen ten voordele van grote ondernemingen door te duwen, ondergraaft de regering het draagvlak. Dat draagvlak is cruciaal om de transitie te laten slagen.”
Vandaag investeren voor morgen
We investeren vandaag in de toekomst. Pieter Verbeek van ABVV: “Zon is al rendabel zonder subsidies en wind kan waarschijnlijk over een paar jaar ook zonder. Maar vandaag is er nog wel een koek te verdelen. En dat moet op een transparante en rechtvaardige manier”.