De kilometer- of tolheffing voor vrachtwagens zou de effecten op de gezondheid van de luchtvervuiling die ze veroorzaken moeten weerspiegelen. Dat vindt het Europees Milieu Agentschap (EEA). In een technische studie berekent het de gezondheidskosten per kilometer die verschillende soorten vrachtwagens veroorzaken al naargelang de zone waarin ze rijden. In de hele Unie zorgen vrachtwagens jaarlijks voor 45 miljard euro aan gezondheidskosten.
In België veroorzaken vrachtwagens jaarlijks 1,3 miljard euro aan gezondheidskosten. Het gaat hier niet over kosten voor de gezondheidszorg. De onderzoekers plakken een prijs op de verloren (gezonde) levensjaren en komen zo tot het totale kostenplaatje. Ze gaan de gezondheidseffecten na die dieseluitlaatgassen van vrachtwagens veroorzaken in ons land. Het gaat over aandoeningen zoals chronische bronchitis tot vroegtijdig overlijden door longkanker of hartfalen.
De luchtvervuiling die vrachtwagens veroorzaken is een externe kost die tot welvaartverliezen leidt. Individuele burgers of de samenleving dragen de lasten van de vervuiling. Daardoor wordt er meer met (vervuilende) vrachtwagens gereden dan maatschappelijk wenselijk is. Het EEA pleit ervoor om de Europese Eurovignet richtlijn aan te grijpen om in die situatie verandering te brengen. De richtlijn maakt het mogelijk om de gezondheidseffecten van luchtvervuiling door te rekenen in de kilometer- of tolheffing.
In het rapport staan gedetailleerde tabellen over de grootte van de kost. Zo zou volgens het EEA een vrachtwagen van 12 ton die op een snelweg in ons land rijdt 5 cent/km tot 15 cent/km moet betalen om de gezondheidskosten te internaliseren, afhankelijk van de euroklasse. Oudere vrachtwagens stoten immers heel wat meer fijn stof en stikstofoxiden uit dan meer recente modellen. In Vlaanderen worden volgens VITO nog 44% van de vrachtwagenkilometers afgelegd door EURO 3 modellen of ouder.
De invoering van de kilometerheffing voor vrachtwagens is in ons land uitgesteld tot 2016. Het aandeel van gezondheidskosten dat kan doorgerekend worden, is volgens de administratie beperkt. Wij zijn een groot voorstander van het systeem van de kilometerheffing. Dat zal er toe bijdragen dat er minder leeg wordt gereden, dat oudere vrachtwagens sneller uit het verkeer verdwijnen en dat spoor- en binnenvaart aantrekkelijker worden. Op die manier kan de milieudruk van vrachtverkeer ingeperkt worden.