Begin deze maand presenteerde het Environmental Protection Agency (EPA) in de VS een langverwacht plan om de uitstoot van elektriciteitscentrales met 30% te verminderen tegen 2030 (in vergelijking met 2005). Met dit voorstel wil president Obama de belangrijkste emissiebron in de VS aanpakken. Een dag later kwam het bericht dat ook China de uitstoot aan banden wil leggen in het volgende 5-jarenplan. De spraakmakende aankondigingen kunnen voor een hernieuwde dynamiek in de klimaatonderhandelingen zorgen. Om deze doorbraak een kans te geven, moet de EU-raad zo snel als mogelijk de klimaatdoelstellingen voor 2030 vastleggen.
Het EPA wil de emissies met 30% terugbrengen door aan alle Amerikaanse staten doelstellingen op te leggen die verschillen naargelang hun situatie. De staten moeten in klimaatplannen aangeven hoe ze een vooraf bepaalde emissiefactor (een hoeveelheid broeikasgassen per MWH geproduceerde elektriciteit) in 2030 zullen bereiken. Ze kunnen in het plan maatregelen voorstellen voor efficiëntie energieproductie, het vervangen van steenkool door koolstofarme bronnen of energiebesparing bij de verbruikers. Doordat de emissies in de VS nu al meer dan 10% lager liggen dan in 2005, is de doelstelling voor 2030 overigens niet uitermate ambitieus. Ze lijkt eerder de bestaande trend te willen bestendigen.
De regelgeving vloeit voort uit de Clean Air Act, waarover het hooggerechtshof eerder oordeelde dat het ook kan dienen om broeikasgasemissies aan te pakken. Door die werkwijze hoeven de nieuwe regels in principe niet langs het congres of de senaat, waar ze op een blokkering door de Republikeinen kunnen stuiten. Op dit voorstel volgt een jaar van inspraak en amendering zodat de definitieve regels in de zomer van 2015 zouden volgen. De regels kunnen nadien wel juridisch aangevochten worden. Ook kan het congres een nieuwe wet stemmen die de uitvoering dwarsboomt, maar zo een wet zou op zijn beurt op het veto van de president stuiten. Kortom: zolang de democraten aan de macht zijn, maakt de nieuwe regelgeving voor emissies een redelijke kans.
Eerder vroeg Obama ook al aan het EPA om de emissies van nieuw- te-bouwen elektriciteitscentrales te reguleren. Volgens professor Jonathan Wiener van Duke University belet niets het EPA om dezelfde Clean Air Act ook te gebruiken voor de regulering van andere emissiebronnen, zoals raffinaderijen. Het EPA zou zo een regelgeving al aan het voorbereiden zijn. De Clean Air Act bevat ook een artikel (105) dat ingaat op de interactie met andere landen. Volgens Wiener zou dat artikel zelfs de weg kunnen openleggen naar een grensoverschrijdende aanpak van broeikasgassen, of maatregelen tegen landen die geen gelijkaardige uitstootregulering invoeren als die in de VS.
De dag na de aankondiging door Obama vertelde He Jiankun, de voorzitter van China's adviescomité voor klimaatverandering, aan de pers dat het land een plafond op broeikasgasemissies wil invoeren. De uitstootlimiet zou deel uitmaken van het volgende 5-jarenplan. Waar de limiet zou liggen, is nog niet aangekondigd. Maar de aanpak is nieuw omdat ze afwijkt van de relatieve doelstellingen uit het verleden. Eerder zei China dat ze pas na 2020 de totale broeikasgasuitstoot zou sturen.
Om de klimaatverandering tegen te gaan moet de vervuiling door broeikasgassen volgens het laatste IPCC rapport wereldwijd met 40 tot 70% afnemen tegen het midden van de eeuw. China, de VS en de EU zijn samen verantwoordelijk voor bijna 60% van alle uitstoot. Een geloofwaardig klimaatakkoord voor 2015 is pas mogelijk als de drie blokken tegelijk bewegen. Voor het eerst maakt zo een doorbraak echt kans, hoewel het al erg laat is om gevaarlijke klimaatopwarming nog af te wenden. De EU-raad voor regeringsleiders kan de positieve dynamiek versterken door haar engagement voor 2030 op papier zetten. Ze kan daarbij het voorstel van de commissie versterken door in te zetten op een bindende energiebesparingsdoelstelling en meer emissiereducties.