Een helikopter die de klimaattrein volgde van de Poolse grens tot Warschau. Politieagenten in alle treinstations, aan wegovergangen of gewoon in de struikjes verscholen. Op het perron van Warschau een eindeloze rij robocops die met gemak de hevigste voetbalhooligans de baas kunnen. Is betogen vóór een goed klimaatbeleid hier in Polen zo ongewoon? Miskeek de overheid zich op het vreedzame karakter van onze optocht? Er bleek meer aan de hand. Een aantal dagen geleden trokken duizenden neonazi’s een spoor van vernieling door de stad. Bovendien hadden mijnwerkers aangekondigd om een tegenbetoging te organiseren. “Nooit eerder was ik zo blij met zo veel politie” vertrouwde iemand in de optocht met toe. Hij was duidelijk op zijn hoede.
Achteraf bleek het allemaal wel mee te vallen. Van neonazi’s geen spoor. De mijnwerkers hadden hun betoging afgeblazen, na druk vanuit de overheid en de internationale vakbond. De mars verliep zonder incidenten. De internationale pers had heel wat belangstelling voor de honderden Belgische jongeren. Een confrontatie tussen de optocht voor klimaatrechtvaardigheid en de mijnwerkers was trouwens hét nachtmerrie scenario. De initiatiefnemers van de klimaattrein wilden net voor een toenadering zorgen tussen beide groepen. De dag na de optocht organiseerden ze een gesprek tussen NGO’s en vakbonden. Volgens de Poolse vakbondsman uniek: “ Twee jaar geleden zouden we hier nooit gezeten hebben. Maar langzaamaan verschuift ook onze positie, onder meer door een klimaatbewuste jongere generatie die in onze organisatie actief wordt.”
Dat debat leerde dat een sterke sociale bescherming een voorwaarde is voor de energietransitie. De Poolse situatie, waarbij de vakbonden zich heftig verzetten tegen de uitstap uit steenkool en Polen het Europese klimaatbeleid tegen houdt, geraakt zonder een sociale agenda nooit gedeblokkeerd. Het is belangrijk dat de transitie richting duurzame energie jobs oplevert. Maar het is nog een stuk belangrijker dat er een antwoord is voor diegenen die hun job verliezen. Zolang de angst voor inkomensverlies door de hoofden van de mijnwerkers spookt, zullen ze zich met hand en tand verzetten tegen de transitie. Dat de neoliberale Poolse regering niet inzet op die uitbouw van de sociale bescherming is op termijn mogelijk een stuk slechter voor het klimaat, dan haar desinteresse voor hernieuwbare energie.
Zonet vertrok de klimaattrein weer richting België. Het voorbeeld van samenwerking tussen sociale en ecologische bewegingen is in de Poolse context baanbrekend.