Yeb Saño komt een afgelegen gang in de conferentiezaal binnen gewandeld. Saño is de Filipijnse delegatieleider. In een aangrijpende toespraak bij het begin van de klimaatconferentie schudde hij de wereld wakker.
Hij getuigde over de gevolgen van Tyfoon Haiyan en het belang van de strijd tegen de klimaatverandering. "De klimaatcrisis is waanzin. We moeten de waanzin stoppen, hier in Warschau", zei hij met tranen in de ogen. Intussen is hij al acht dagen in hongerstaking. Hij doet voort tot er een betekenisvolle doorbraak is op de onderhandelingen.
Yeb zag er vermoeid en verzwakt uit. In zijn linkerhand hield hij een theekan vast, als houvast. Een Vietnamese televisiezender klampte hem aan voor een interview. Hij zegde toe. Hoewel ik op een meter van hem stond, kon ik hem nauwelijks verstaan.
Zo stil sprak hij. Wat hij doet is ongezien. Hongerstakers rusten doorgaans de hele dag. De Filipijnse delegatieleider loopt van hot naar her, doet nachtelijke meetings en staat honderden mensen te woord. Hij vertelde aan de journalisten dat hij wil dat de onderhandelingen over loss and damage tot iets leiden.
De kwetsbare landen stellen een mechanisme voor waarbij de internationale gemeenschap inspringt als een klimaatramp tot schade en verlies leidt. Het gaat over heel wat elementen. Gaande van risicomanagement over het uitbouwen van verzekeringen tot het herstellen van of compenseren voor schade.
Dat laatste punt raakt aan de historische verantwoordelijkheid van de grootste vervuilers. Daarom staan landen zoals VS en Australië op de rem. Zoals een onderhandelaar me toevertrouwde: "Ze weten dat ze failliet gaan als ze moeten opdraaien voor alle schade die de klimaatverandering aanricht."
Yeb heeft heel wat in gang gezet op deze conferentie. Zijn naam rolt over de tongen. Deze man is vastberaden. Hij zal zich niet met een kluitje in het riet laten sturen.