“We trekken aan de noodrem voor gerechtigheid in het Essersbos”

Transportgigant Essers krijgt van de Bestendige Deputatie een vergunning om het Essersbos te kappen, ondanks massaal burgerprotest. Natuurpunt, BOS+ en Bond Beter Leefmilieu stappen naar de Raad voor Vergunningsbetwistingen: een juridische noodrem om de betonmolens alsnog te stoppen, in afwachting van een uitspraak door de Raad van State. De natuurverenigingen lanceren een actie om steun te vragen om de strijd te financieren.

Nu Essers de stedenbouwkundige vergunning op zak heeft, hangt de toekomst van het Essersbos aan een zijden draadje. Essers kan de vergunning uitvoeren 36 dagen na de aanplakking. Het verleden leert dat Essers vergunningen doorgaans onmiddellijk uitvoert. 

Toch moet de Raad van State zich nog uitspreken over de grond van de kwestie: mocht het Europees beschermd bos zomaar een industriële bestemming krijgen, à la tête du client? Maar in die procedure wordt een uitspraak pas ten vroegste verwacht in de loop van het jaar. Dan is het hoogstwaarschijnlijk al te laat voor het belaagde stuk natuur.

De sterren staan gunstig

Begin oktober 2016 was er een belangrijk precedent: toen vernietigde de Raad van State het plan van de Vlaamse regering om 25 hectare natuur te laten verdwijnen op de Zonhoverheide, vlak bij de site van Essers. Het belaagde Essersbos geniet op papier een betere bescherming dan het stuk natuur waar die uitspraak over ging. Het stemt de milieuverenigingen hoopvol.

Om de betonmolens voorlopig voor te blijven, stapt de milieubeweging naar de Raad voor Vergunningsbetwistingen. Die rechtbank kan de kap- en bouwvergunning tot nader order schorsen en vernietigen. Zo koopt de milieubeweging vooral tijd om gerechtigheid te kunnen laten geschieden.

In juni 2016 riepen de natuurverenigingen op tot (financiële) steun om het belaagde Essersbos te redden. Dat leverde tot nu toe €13.000 op. De initiatiefnemers zijn alle schenkers van harte dankbaar. De opgehaalde middelen werden besteed aan de procedure bij de Raad van State tegen het Gewestelijk Ruimtelijk Uitvoeringsplan (GRUP).

Om de kap- en bouwvergunning te schorsen en te vernietigen, zoeken de natuurverenigingen nog eens €10.000. Dat bedrag is nodig om een rechtszaak bij de Raad voor Vergunningsbetwistingen te kunnen starten.

Waarom is het Essersdossier zo’n halszaak?

Als het op papier goed beschermde Essersbos verdwijnt, dan is geen enkel stuk natuur in Vlaanderen nog veilig en komt het volledige natuurbeleid op losse schroeven te staan.

Het terrein waarop Essers een nieuwe hal wil bouwen, geniet een strikte Europese bescherming. Het behoort tot het Natura 2000-netwerk, een selectie van de meest waardevolle natuur van Europa. En dankzij die bescherming kan het alleen maar wijken wanneer het écht niet anders kan. De voorwaarden en de procedures daarvoor zijn glashelder: het moet gaan om een dwingend openbaar belang waarbij geen enkel ander alternatief denkbaar is. In dit dossier zijn die voorwaarden genegeerd. In de omgeving is duizend hectare aan ongebruikte bedrijventerreinen beschikbaar.

Het bedreigde bos kan niet zomaar elders gecompenseerd worden. Niet enkel omwille van de bomen en heide op het terrein, ook omdat het gebied een natuurlijke kom vormt die water opvangt, zuivert en aanvoert naar de hele regio. Als het bos verdwijnt onder het beton, is die levensader voorgoed verloren.

De initiatiefnemers benadrukken dat ze voorstander zijn van nieuwe jobs in de regio. Maar de beloofde jobs worden misbruikt als drukkingsmiddel om de oplossing op te dringen die voor het transportbedrijf het goedkoopst is. Met ruim 1000 hectare onbenutte bedrijventerreinen zijn er veel alternatieven voor de bouw van een nieuwe hal en de creatie van nieuwe jobs zonder dat daarvoor een stuk waardevol natuurgebied op de schop moet.  

De initiatiefnemers voelen een brede maatschappelijke steun voor hun actie. Ruim 1500 burgers dienden een bezwaarschrift in tegen de kapping. Verschillende bekende Vlamingen gaven hun stem aan de actie: Nic Balthazar, Gert Bettens, Erhan Demirci, Wouter Deprez, Tom Kestens, Stijn Meuris, An Olaerts en Francesca Vanthielen.

Beleidsplan Ruimte Vlaanderen Natuurpunt BOS+

Meer over Beleidsplan Ruimte Vlaanderen