Programma Connect2Change 2023

Historica Maïka De Keyzer (KU Leuven) brengt ons terug naar de middeleeuwen. Ze toont met sprekende voorbeelden dat het de maatschappelijke fundamenten zijn die bepalen welke  samenleving veerkrachtig genoeg is om grote schokken op te vangen. 

We zagen het in de 20ste eeuw met de pest, en nog niet zo lang geleden met corona. Dankzij een sterk sociaal vangnet en een goede gezondheidszorg, hebben landen zoals België deze pandemieën niet alleen beter doorstaan, maar zich economisch ook sneller hersteld. In Engeland daarentegen, heeft corona de al verzwakte gezondheidszorg nog in een dieper dal geduwd. Dat verschil kan je niet verklaren door het virus, maar alleen door de manier waarop een samenleving is georganiseerd.

Foto: Christophe De Muynck

Geen betere manier om je veerkrachtig te voelen dan zelf de handen uit de mouwen te steken. In het aansluitend panelgesprek gaat Maïka De Keyzer in gesprek met mensen die vanuit een soms erg persoonlijke ervaring bouwen aan een betere toekomst. Daarmee inspireren ze niet alleen anderen, maar krijgen ook zelf opnieuw hoop.  

• Benjamin Van Bunderen Robberechts (16) verloor zijn vriendin Rosa op een klimaatkamp bij de overstromingen in 2021. Die traumatische ervaring motiveerde hem meer dan ooit om activist te worden. 
• Annick Vanhove weet wat het betekent om te (over)leven in armoede en sociale uitsluiting. Vanuit die ervaring adviseert ze organisaties en overheden over mogelijke oplossingen. En doet dat het liefst door hen samen rond de tafel te brengen, zoals in het project Power Up in Eeklo dat kwetsbare gezinnen aan betaalbare en groene stroom helpt. 
• Laurence Claerhout bekleedde jarenlang een hoge internationale functie in de textielsector. Toen in 2013 bij de instorting van Rana Plaza in Bangladesh meer dan duizend textielarbeiders om het leven kwamen, maakte ze een drastische keuze. Ze stampte een nieuw coöperatief bedrijf uit de grond dat nu samenwerkt met 1500 boeren en voedselverwerkers. Lokale producenten die de gevolgen van droogte en plotse overvloedige regens op hun grond heel erg voelen. 
• Saïd Mohammadi komt uit Koerdistan in Iran waar hij in zijn geboortestreek de klimaatverandering met het jaar zag verergeren: winters met steeds minder sneeuw en opdrogende rivieren. De belangrijke "Rivier die leven geeft" (de Zyanderud) bevat nu al vele maanden van het jaar geen water meer. Het opwarmend klimaat versnelt wat al ingezet was door water verslindende staalfabrieken. Zijn engagement in een Iraanse milieuvereniging beschouwde de overheid als een staatsgevaarlijke politieke daad. Zijn democratisch activisme leidde tot vervolging en hij vluchtte naar België waar hij nu 10 jaar woont.

Wanneer gebruikelijke middelen om onze stem te laten horen niet het gewenste effect hebben, worden andere registers opengetrokken. Een betoging op straat wordt een bezetting van een bedrijfsterrein. Een petitie afgeven aan een partijhoofdkwartier wordt een vastgeketende mensenketting die de toegang verspert. Een slogan op een spandoek wordt een handgeschreven boodschap op het lichaam. 

Dergelijke actievormen roepen soms kritische vragen en tegenstrijdige gevoelens op. In deze sessie laten we mensen aan het woord die via radicalere vormen extra aandacht vragen voor de klimaatverandering. Ze vertellen over de kracht die ze putten uit hun engagement en hoe ze voor zichzelf de grenzen definiëren van wat wel en niet kan. Maar ook waarom ze overtuigd zijn dat hun acties bijdragen tot meer draagvlak en een verbreding van de klimaatbeweging. 

Bleri Lleshi is filosoof, politicoloog, docent én schrijver. Hij modereert het gesprek en gaat geen vraag uit de weg. Als activist kent actievoeren en sociale strijd voor hem geen geheimen meer.

Deelnemers aan het panelgesprek: 

• Ruth-Marie Henckes, Greenpeace
• David Steeman, Just Stop Oil
• Inge Bekaert, Extinction Rebellion

Antwerps woordkunstenaar en schrijver Hind Eljadid brengt voor ons een unieke slam poetry rond klimaat, actie en veerkracht. 

Deze sessie vindt plaats in het Engels

De klimaatcrisis verdrijft mensen van huis. Door extreme weersomstandigheden, droogte, overstromingen en de stijgende zeespiegel worden plaatsen tijdelijk of voorgoed onbewoonbaar. Wat zijn klimaatvluchtelingen? Waarom migreren ze? Waar naartoe? En wat kunnen overheden doen om het herlokaliseren te sturen? In deze sessie schetsen we de problematiek en gaan we met Belgische en internationale experten op zoek naar oplossingen.  

Caroline Zickgraf, Deputy Director at the Hugo Observatory (Universiteit Luik) geeft een korte inleiding. Marise Habib van IOM gaat met Flor Didden, expert migratie bij 11.11.11 in gesprek. Julie Steendam (Bond Beter Leefmilieu en auteur van '100 dagen om de zee te stoppen') modereert. 

Sessie georganiseerd samen met 11.11.11

Onderzoeker en bioboer Meino Smit kijkt vooruit hoe ons landbouwmodel er in de toekomst kan uitzien. En dat vergt als het ware een systeemverandering. We moeten niet alleen onze energie, grondstoffen, land, kapitaal en arbeid anders inzetten. Ook het herwaarderen en herstellen van de basisrol van onze bodems als hoeksteen voor een toekomstig model, is cruciaal.

Zijn boek 'Naar een duurzame landbouw in 2040' (2022) vormt het uitgangspunt van zijn betoog. 

Sessie georganiseerd samen met INBO. 

Goed functionerende ecosystemen zijn onontbeerlijk voor het leven op aarde, voor ons voedsel en voor water- en luchtkwaliteit. Alleen vielen sommige belangrijke schakels in deze systemen door de eeuwen heen weg of werden grondig verstoord. Bij rewilding denken we aan de terugkeer van de wolf of de ontwikkeling van uitgestrekte en wilde natuur, maar vooral het herstel van verloren gegane ecologische functies in de natuur is cruciaal. 

Jan Van Uytvanck (INBO en Universiteit Gent) vertelt hoe we in ons land die functies kunnen herstellen en welke rol rewilding hierin kan spelen. 

Een gids leidt je rond in dit unieke stadsproject dat in 2014 ontstond onder het motto ‘van het veld naar het bord’. Het idee was om een nieuw parkconcept te ontwikkelen: een eetbaar park met een sociaal en ecologisch doel om zo de publieke groene ruimte terug op te eisen voor de bewoners. Het initiatief had eigenlijk maar één seizoen moeten duren. Maar de dynamiek van de burgers was zo groot, dat ze beslist hebben om het project voor te zetten: Parckfarm was geboren.

Er is ook een sessie van 15u00 tot 16u00

Je daalt af in de kelders van Tour & Taxis waar Permafungi oesterzwammen kweekt op koffiedik. Maak kennis met dit schoolvoorbeeld van stadslandbouw, kringloopeconomie, lokale en sociale tewerkstelling.

In deze workshop werk je aan je eigen toekomstgeletterdheid tijdens een kort Futures Literacy Lab. We plannen een sessie rond voeding en voedingsproductie, en een tweede rond wonen. De begeleiding is in handen van Nono. 

Toekomstgeletterdheid (of Futures Literacy) is het besef dat de (verre) toekomst nog grotendeels open ligt, en dat je vandaag dus heel wat verschillende beelden van de toekomst kan hebben. Onze toekomstbeelden zijn gebaseerd op veronderstellingen en in de workshop leer je die bloot te leggen. Je ontwikkelt de vaardigheid om actief toekomstbeelden te creëren en te gebruiken voor verschillende doeleinden in het heden.

De ene crisis na de andere en de toenemende ongelijkheid zorgen ervoor dat veel mensen zich machteloos voelen. Ze voelen zich toeschouwers en geloven niet langer dat ze iets kunnen veranderen. Tijdens deze vorming bieden we handvatten aan burgers en werknemers die niet langer toeschouwers maar sociale veranderaars willen zijn.

Filosoof, politicoloog, docent én schrijver Bleri Lleshi begeleidt de sessie. Als activist kent actievoeren en sociale strijd voor hem geen geheimen meer. Hij maakt gebruik van praktijkvoorbeelden en legt linken met de ervaringen van de deelnemers. 

In deze workshop werk je aan je eigen toekomstgeletterdheid tijdens een kort Futures Literacy Lab. We plannen een sessie rond voeding en voedingsproductie, en een tweede rond wonen. De begeleiding is in handen van Nono. 

Toekomstgeletterdheid (of Futures Literacy) is het besef dat de (verre) toekomst nog grotendeels open ligt, en dat je vandaag dus heel wat verschillende beelden van de toekomst kan hebben. Onze toekomstbeelden zijn gebaseerd op veronderstellingen en in de workshop leer je die bloot te leggen. Je ontwikkelt de vaardigheid om actief toekomstbeelden te creëren en te gebruiken voor verschillende doeleinden in het heden.

Om de omslag te maken naar een koolstofarme, circulaire en rechtvaardige samenleving, is ook een veerkrachtig en toekomstgericht financieel systeem van cruciaal belang. We bekijken hoe we duurzame investeringen kunnen aanmoedigen, en onduurzame systemen kunnen ontmoedigen. Ook onderzoeken we hoe we ons financiële systeem kunnen aanwenden om nieuwe mogelijkheden te creëren. 

Yelter Bollen (Bond Beter Leefmilieu) legt uit hoe we die omslag zouden kunnen betalen. Angelos Koutsis (Bond Beter Leefmilieu) zoomt in op het gebouwenbestand: Hoe maak je klimaatrenovaties betaalbaar voor iedereen en hoe toekomstbestendig zijn investeringen in gasinfrastrucutuur?

Bodemzorg is van een groot maatschappelijk belang. Niet alleen voor het welzijn van onze samenleving en omgeving, maar ook voor het welzijn van onze toekomstige generaties. Gezonde en levende bodems zijn essentieel voor goed functionerende kringlopen van water, CO₂ en voedingstoffen. Maar even goed voor een aangename leefomgeving, een gezonde voeding en het bestand zijn tegen effecten van klimaatverandering. Hoe doen we dat samen? Welke rol neemt eenieder op?

Binnen hun traject Soil+Land Stewardship tekende OVAM drie inspirerende toekomstscenario's uit. Ze delen hun geleerde lessen op Connect2Change en nodigen het publiek uit om samen de bodemzorg voor de toekomst te verbeelden.

Sessie georganiseerd samen met OVAM