Fost Plus, de organisatie die instaat voor de inzameling van het huishoudelijke verpakkingsafval, wil een uitgebreide PMD-zak invoeren. In die zak zou je àlle plastic en metalen verpakkingen en drankkartons kwijt kunnen. Zo wil Fost Plus nog meer plastic inzamelen en recycleren. Een goed idee? Betwijfelbaar. Je recycleert niet noodzakelijk meer plastic door meer in te zamelen. En ook het zwerfvuilprobleem los je zo niet op.
Waarover gaat het?
Fost Plus wil tussen 2019 en 2021 een blauwe zak invoeren die aan huis wordt opgehaald, en die àlle plastic en metalen verpakkingen en drankkartons verzamelt. Fost Plus wil daarmee tot 70.000 ton extra plastic inzamelen en recycleren.
Is het een goed voorstel?
Meer selectieve inzameling is een goeie zaak. De hamvraag is op welke manier we de beste resultaten bereiken. Een duurzaam materialenbeleid moet gestoeld zijn op drie belangrijke criteria. Het systeem moet ervoor zorgen dat we (1) minder plastic en metaal verbranden en meer recycleren, (2) de kwaliteit van de recyclage verhogen, en (3) zwerfvuil in het milieu verminderen.
Beantwoordt het voorstel daaraan? Het is belangrijk om weten dat je niet per definitie meer recycleert door meer verpakkingen op te halen. Ook de kwaliteit van het ingezamelde materiaal speelt een bepalende factor bij recyclage. Hoe meer verpakkingen van hoge en lage kwaliteit je mengt, hoe slechter de kwaliteit van het eindresultaat. Dat erkende ook minister Schauvliege deze week in het Vlaams Parlement.
Ook de regels van de European Food Safety Authority (EFSA) spelen een belangrijke rol. Zo stelt EFSA dat minimaal 95% van de plastic grondstof afkomstig moet zijn van voedseltoepassingen om ze opnieuw in voedselverpakkingen te verwerken. Nu komen in de blauwe zak, naast voedselverpakkingen, ook non-food verpakkingen terecht. Fost Plus kan niet garanderen dat minimaal 95% van de ingezamelde PET-verpakkingen afkomstig is van voedsel, tenzij men bijvoorbeeld de fractie aanvult met PET uit voedselverpakkingen uit een statiegeldsysteem.
Ander en beter: statiegeld mét PMD
Bovendien is de nieuwe blauwe zak geen oplossing voor de zwerfvuilproblematiek. Zoals we zelf al uitvoerig hebben uitgelegd, kunnen we volgens OVAM tot 40% van het zwerfvuilvolume terugdringen via een statiegeldsysteem voor eenmalige drankverpakkingen. Daarnaast zorgt statiegeld voor een inzameling aan de basis van een zuivere en hoogkwalitatieve stroom, wat de recyclage ervan ten goede komt.
De invoering van een statiegeldsysteem voor eenmalige drankverpakkingen, in combinatie met een blauwe zak voor restplastics, zou dus beantwoorden aan de drie criteria die we hierboven opsomden, en zou de kosten voor nieuwe recyclage-installaties bovendien beperken.
Geen illusies
Tot slot mogen we niet de illusie hebben dat de kous hiermee af is. In het Vlaams Parlement liet ook minister Schauvliege weten het verpakkingsverhaal ‘totaal te bekijken’. Samen met onder andere OVAM wil ze volgend jaar een plan uitwerken, waarbij de industrie wordt aangespoord om minder plastic te gebruiken, door bijvoorbeeld statiegeld in te voeren en plastic wegwerpzakjes te verbieden.
Fost Plus, die in feite de producenten verenigt, moet in die totaalvisie verder gaan dan hun focus op het inzamelsysteem. De verpakkingsindustrie gebruikt veel te weinig gerecycleerd materiaal, zegt Go4Circle. Daarnaast moeten ze meer inzetten op een beter ecodesign; het ontwerp van verpakkingen. Zo’n ontwerp moet uitgaan van drie belangrijke criteria: overtollige verpakkingen moeten vermeden worden, verpakkingen moeten volledig recycleerbaar zijn en ze moeten zoveel mogelijk herbruikbaar zijn.
“Alleen hard beleid brengt zoden aan de dijk”, zegt Colin Janssen, professor toegepaste ecologie aan de UGent. Zo’n beleid kunnen we niet verwachten van Fost Plus, die onterecht doet uitschijnen dat haar voorstel in kannen en kruiken is, maar wel van de politieke besluitvorming. In 2018 moet die totaalvisie er eindelijk komen.
In de ban van plastic
Het debat over de uitgebreide PMD-zak is het voorlopige sluitstuk van een heuse plastic soap. De voorbije twee weken belandde het probleem van plastics en wegwerpverpakkingen in een stroomversnelling. Hoe komt dat? In vogelvlucht:
- De dramatische berichtgeving over plastic afval in de natuur en meer specifiek onze oceanen, neemt toe en laat niemand meer onberoerd. Geen verrassing dat Staatssecretaris De Backer recent een Actieplan Marien Zwerfvuil bekendmaakte. Daaruit blijkt dat 90% van het marien afval in het Belgische deel van de Noordzee bestaat uit plastic, en dat we dringend onze verantwoordelijkheid moeten opnemen om dat op te lossen.
- We leerden ook dat in ons land nog zonderlingen bestaan die de ernstige problemen (en oplossingen) van plastics ronduit ontkennen. De verpakkingsindustrie kreeg samen met BBL en anderen het woord tijdens een hoorzitting in het Vlaams Parlement rond statiegeld en een verbod op plastic zakjes. De verpakkingsinudstrie is niet erg bezorgd, want “petroleum is nog steeds in grote mate beschikbaar.”
- Fost Plus wakkerde het vuur verder aan door te beweren dat enkel de drankproducenten een financiële verantwoordelijkheid op zich nemen om zwerfvuil op te lossen, namelijk via hun ondersteuning aan de Mooimakers-campagne. Geen goede zet, als je weet dat heel wat parlementsleden tegelijk burgemeester zijn en dat gemeenten (en dus de belastingbetaler) 90% van de opruimkosten dragen. Hoe dan ook bleken de Vlaamse parlementsleden in het algemeen open te staan voor de invoering van statiegeld op eenmalige drankverpakkingen.
- De Statiegeldalliantie groeit en zet stilaan de toon van het debat. Op twee weken tijd verdubbelde het aantal partners tot 47 organisaties, en dagelijks blijven er nieuwe organisaties en gemeenten aansluiten. Stad Gent bijt als eerste Belgische stad de spits af, terwijl heel wat andere steden en gemeenten nog zullen volgen in het zog van de stroppendragers. De alliantie laat duidelijk een indruk na. Zo zegt Coca-Cola niet langer nee tegen statiegeld. Een mooi kerstgeschenk van de frisdrankgigant.
Limburg.net
