In november dreigt een stroomtekort in ons land: slechts één van de zeven kerncentrales zal de hele maand draaien. Weer maar eens blijken de kerncentrales onbetrouwbaar. Maar wat België nu meemaakt, is geen mini-kernuitstap. Dit is een onvoorbereide kernuitval, met een stroomtekort dat de regering perfect kon vermijden door tijdig werk te maken van alternatieven.
Kerncentrales doen het licht uitgaan
In tegenstelling tot wat voorstanders van kernenergie graag geloven, zorgen de Belgische kerncentrales niet voor een zekere en goedkope energiebevoorrading. Doordat beleidsmakers al zo lang vasthouden aan de oude en steeds minder betrouwbare kerncentrales, bleven investeringen in alternatieven uit. Daardoor is ons land nog steeds veel te sterk afhankelijk van één, verouderde energiebron.
Daar dragen we nu de gevolgen van. Onder andere door betonrot in verschillende kerncentrales, zal er in november slechts één (1!) van de zeven kerncentrales stroom produceren. Hierdoor dreigen we volgens het Federaal Planbureau af te stevenen op een stroomtekort.
Het gaat zelfs zo ver dat ook het Amerikaans persagentschap Bloomberg, dat zich vooral richt op professionelen uit de internationale financiële en economische wereld, de kans op een Belgische blackout hekelt. Op die manier zal ons land zeker geen vertrouwen wekken bij buitenlandse investeerders.
Minister Marghem schuift hete aardappel door
Op een persconferentie wees energieminister Marghem Electrabel met de vinger. Volgens haar zorgde de uitbater van de kerncentrales voor een donderslag bij heldere hemel door aan te kondigen dat slechts één kerncentrale beschikbaar zal zijn in november. Een zwak argument van een minister die zelf verantwoordelijk is voor een falend energiebeleid en al jaren op de hoogte is van problemen in de kerncentrales. Marghem wil ons doen geloven dat we geconfronteerd worden met een mini-kernuitstap, die ons nu al doet voelen wat de gevolgen zouden zijn bij de geplande kernuitstap in 2025. Maar dit is geen kernuitstap. Dit is een onvoorbereide kernuitval, met een stroomtekort dat de regering perfect had kunnen vermijden door tijdig werk te maken van alternatieven.
Nood aan zeker investeringsklimaat
Jarenlang klonk vanuit de energiesector de roep naar een zeker investeringsklimaat. Daarvoor is het broodnodig om, voor eens en altijd, duidelijk te stellen dat de kerncentrales gefaseerd zullen sluiten, zoals beslist in 2003. Het debat van de laatste dagen illustreert dat die boodschap nog steeds niet is overgekomen. Zelfs binnen de regeringscoalitie blijven voor- en tegenstanders van de kernuitstap elkaar in de haren vliegen.
Alternatieven die werken
Voor Bond Beter Leefmilieu is er geen twijfel mogelijk: de kerncentrales moeten dicht. Er zijn wel degelijk alternatieven. Vier op een rij:
-
Verdere uitbouw van hernieuwbare energie
Een flankerend beleid moet ervoor zorgen dat investeringen in de alternatieven sneller van de grond komen. Voor investeringen in wind op zee, die cruciaal zijn om de kernuitstap op te vangen, zitten we min of meer op koers. Het is nu cruciaal om die inspanningen vol te houden en te werken aan de vooropgestelde uitbouw van 4 gigawatt aan wind op zee en de noodzakelijke aansluiting met en versterking van het elektriciteitsnetwerk. Ook de andere hernieuwbare energiebronnen verdienen een versnelde uitbouw.
-
Vraagbeheer op de eerste plaats
Daarnaast ligt er nog een resem aan maatregelen die tot op vandaag onvoldoende aangeboord worden. Daarbij moeten we in de eerste plaats inzetten op alternatieven die niet alleen op korte termijn, maar ook op lange termijn het meest wenselijk zijn. In de eerste plaats kan elektriciteitsbesparing of vraagverschuiving bij bedrijven - ook op korte termijn - de nood aan bijkomende productie aanzienlijk doen verminderen.
-
Bestaande capaciteit optimaal inzetten
Bovendien kunnen we de Clauscentrale, een efficiënte grote gascentrale net over de grens met Nederland, inschakelen voor de Belgische stroomvoorziening. Deze centrale ligt al jaren stil omdat ze niet rendabel kan draaien door een teveel aan kernenergie in België en vervuilende bruinkoolcentrales in Duitsland. Ook moet bekeken worden of de interconnectiecapaciteit niet efficiënter kan benut worden. Daarnaast suggereert de CREG om de inzet van noodgeneratoren bij een nijpend stroomtekort te bekijken.
-
Efficiënte nieuwe capaciteit
Als we slim inzetten op een combinatie van deze maatregelen, kunnen we de bouw van nieuwe centrales beperken tot wat écht nodig is. Daarbij mogen we niet alleen kijken naar efficiënte gascentrales, maar verdient ook de rol van warmtekrachtkoppeling veel meer aandacht. Deze centrales zijn zeer efficiënt omdat ze zowel elektriciteit als warmte leveren. Door voldoende buffercapaciteit te voorzien, kunnen ze ook op een flexibele manier ingezet worden bij een mogelijk stroomtekort.
Met een slimme mix van maatregelen kunnen we op korte termijn de kerncentrales met een gerust hart sluiten en hoeven we het nucleaire risico niet nodeloos te rekken. En meer nog: het zet ons land ook verder op koers voor de broodnodige energietransitie.
